Słownik pojęć

  • PN

    Polskie normy. (źródło)

  • PVD

    z angl. Physical Vapour Deposition. Technologia pokrywania powierzchni metalowych poprzez bombardowanie w próżni powierzchni pokrywanej cząsteczkami. Metoda ta wykorzystywana jest do dekorowania powierzchni. W trakcie tego procesu następuje także jej utwardzenie. (źródło)

  • Palec przerzutowy (kołek przerzutowy)

    element zespołu balansu współpracujący z widełkami kotwicy; w zegarach z wychwytem kołkowym p. p. jest walcowym kołkiem stalowym osadzonym w ramieniu balansu; w zegarkach z wychwytem szwajcarskim p. p. jest wykonany z syntetycznego rubinu o przekroju półokrągłym i zamocowany (szelakowany) w przerzutniku. (źródło)

  • Paleta

    część kotwicy współpracująca bezpośrednio z zębami koła wychwytowego; rozróżnia się p. wejściową i p. wyjściową: w wychwycie hakowym p. tworzą jednolitą całość z kotwicą, podobnie jak w zegarach z wychwytem Grahama starszego typu (z długą kotwicą); w nowszych zegarach z wychwytem Grahama (z krótką kotwicą) p. wykonane ze stali w kształcie łuku kołowego są osadzone w ramionach mosiężnej kotwicy i mogą być w razie potrzeby wysuwane; w wychwycie szwajcarskim p. są wykonane z syntetycznego rubinu i zamocowane (szelakowanie) w wycięciach ramion kotwicy. (źródło)

  • Pallad

    jest to lśniący, srebrzystoszary metal, kowalny i ciągliwy. Nie reaguje z wodą i powietrzem.

  • Panda

    „panda” jest to, dość pieszczotliwe, określenie kolorystyki tarczy. Układ taki charakteryzuje się tym, że białą tarczę zegarka zdobią dwa czarne totalizatory. (źródło)

  • Pandelina

    ciecz do czyszczenia bardzo zabrudzonych mechanizmów zegarowych.

  • Panel

    panel w języku angielskim oznacza: wkładkę, wstawkę, taflę. Zestaw paneli umocowanych w obudowie i odpowiednio połączonych stanowi blok lub segment. Konstrukcja panelowa umożliwia wymianę poszczególnych paneli o znormalizowanych wymiarach (moduły), spełniających różne funkcje.

  • Panewka (patrz: Ułożyskowanie ślizgowe)

  • Panewka metalowa

    gniazdo łożyska ślizgowego utworzone przez odrębną część wykonaną z metalu (zob. tulejka łożyskowa).

  • Panewka mineralna (patrz: Łożysko kamienne)

  • Papa Smerf

    nazwa kojarzona z Rolexem ref. 116618 ze względu na niebieską kolorystykę bezela i tarczy. (źródło)

  • Para (Paul Ralf), Pforzheim

    fabryka zegarków.

  • Parachrom (stop)

    stop niobu z niewielką domieszką hafru oraz pierwiastków chemicznych z bloku D tablicy Mendelejewa takich jak na przykład tytan, chrom. (źródło)

  • Parachrom – sprężyna balansowa (Rolex)

    w stosunku do standardowych włosów wykonanych na bazie żelaza i niklu, wykazuje zdecydowanie większą odporność na działanie pól magnetycznych. Ponadto ma właściwości samokompensacyjne, a to oznacza, iż w zależności od temperatury, sprężystość włosa samoistnie reguluje się w taki sposób, aby możliwie najlepiej zachować częstotliwość pracy. (źródło)

  • Paraflex

    ochrona antywstrząsowa

  • Pasowanie (patrz: Tolerancje i pasowania)

  • Pasta do lutowania (patrz: Topnik do lutowania miękkiego)

  • Pasta polerska (polerownicza) (patrz: Środki polerownicze)

  • Pasta ścierna

    mieszanina materiału ściernego z tłuszczem zwierzęcym, roślinnym lub syntetycznym oraz innymi dodatkami, służąca do szlifowania.

  • Pasy Genewskie

    dekoracja mechanizmu (zwykle mostków i półmostków) tworząca równoległe proste lub kołowe, równej szerokości pasy uzyskane poprzez łukowate w stosunku brzegów pasów ślady narzędzia. Pasy Genewskie często stosowane są dla podkreślenia wysokiej jakości mechanizmów zegarkowych. (źródło)

  • Patek - Phillippe, Genewa, Szwajcaria

    fabryka zegarków. (źródło)

  • Patek Antoni Norbert (1811-1877)

  • Patek Philippe Calibre 89

    zegarek pokazany w roku 1989 dla uczczenia 150. rocznicy firmy Patek Philippe. Określany przez producenta jako „najbardziej skomplikowany zegarek na świecie”, bo posiadający aż 33 komplikacje. (źródło)

  • Patyna (grynszpan szlachetny)

    jasnozielona warstwa zasadowych węglanów, pokrywająca powierzchnię przedmiotów wykonanych z miedzi lub jej stopów, pod wpływem wilgoci atmosferycznej, jako produkt korozji. W celach dekoracyjnych patyna jest wytwarzana sztucznie. (źródło)

  • Patynowanie

    sztuczne wytwarzanie patyny (zob. barwienie miedzi).

  • Paul Newman Daytona

    wersja zegarka Rolex Daytona kojarzona głównie z aktorem Paulem Newmanem, który był wielkim fanem sportów motorowych. Choć słynny aktor był właścicielem referencji 6239 z białą tarczą i czarnymi totalizatorami (tarcza nazywana "Panda dial"), za Daytony Paul Newman uznaje się także wersje o odwrotnej kolorystyce (czarna tarcza, białe totalizatory). Niezależnie od wersji, zegarki te obecnie osiągają zawrotne ceny na aukcjach. Co ciekawe, niedawno sprzedano na aukcji oryginalną Daytonę należącą do Newmana (czyli "Paul Newman's Paul Newman Daytona") za bagatela 17,8 milionów dolarów, co na ten moment (2018 rok) czyni ją najwyżej wylicytowanym zegarkiem w historii. (źródło)

  • Pektoralik

    zegarek biżuteryjny-ozdobny. W dawnych czasach noszony w kieszonce na piersi lub na łańcuszku zawieszonym na szyi... zobacz więcej

  • Pepsi

    potoczna nazwa dwukolorowego granatowo-czerwonego bezela. Nazwa wzięła się z tego, że kolorystycznie przypomina on logo firmy produkującej popularny napój. Bezel w kolorze czarno-czerwonym to tzw. „Coke”.

  • Perełka (patrz: Nabijak kulisty)

  • Perron L. (1779-1836)

    zegarmistrz z Besanson; wykonawca dobrych zegarów i zegarków; wynalazca wychwytu kołkowego w 1798 r.; w 1819 r. wykonał pierwszy chronometr w Besanson; napisał i opublikował w 1834 r. „Historię zegarmistrzostwa” w języku francuskim.

  • Perłowanie powierzchni

    z franc. perlage. Dekorowanie mechanizmu lub koperty zegarka. Kołowe ślady narzędzia ułożone są blisko siebie wypełniając całą dekorowaną powierzchnię. W zależności od sposobu ułożenia większej ilości takich śladów, perłowanie może być liniowe lub kołowe. (źródło)

  • Petite Sonnerie (PS)

    komplikacja umożliwiająca automatyczne, a nie tylko na żądanie, wybijanie godzin. (źródło)

  • Philippe Adrien (1815-1894)

    zegarmistrz francuski, wspólnik i zięć Patka A. N., wynalazca naciągu główkowego zegarka w roku 1842.

  • Piaskowanie powierzchni

    dekorowanie mechanizmu lub koperty zegarka. W wyniku piaskowania uzyskuje się jednolitą matową powierzchnię, bez żadnych linii. (źródło)

  • Pieczęć Genewska (Poinçon de Genève)

    jest swego rodzaju certyfikatem potwierdzającym wysoką klasę wykonania zegarka. Aby taki certyfikat otrzymać, producent musi spełnić szereg kryteriów. Historia Pieczęci Genewskiej sięga 1886 roku. (źródło)

  • Pierścień koperty

    ściśle rzecz ujmując, pierścień okalający szkło zegarka i mocowany do koperty. Współcześnie jest to często pierścień obrotowy, zawierający rozmaite skale, umożliwiające np. odczyt drugiej strefy czasowej, prędkości pojazdu, itd., w zależności od typu zegarka. (źródło)

  • Pierścień osadczy

    element służący do ograniczania luzu wzdłużnego kół zmianowych w zegarach i budzikach, dźwigni mechanizmu bicia i innych części – zamiast stosowanych dawniej zawleczek i kołków. Są stosowane... zobacz więcej

  • Pierścień podziałowy tokarki (patrz: Tokarka zegarmistrzowska wrzecionowa)

  • Pierścień włosa

    element regulatora balansowego osadzony na osi balansu, służący do zamocowania w nim włosa. Włos może być zamocowany w pierścieniu włosa przez zakołkowanie, zagniecenie (w budzikach) lub przyklejenie. (źródło)

  • Pierścień zatrzaskowy (patrz: Łańcuszek)

  • Pieszycka Fabryka Zegarów

    fabryka, która produkowała zegary domowe o napędzie sprężynowym.

  • Piezoelektryczność

    zjawisko polegające na powstawaniu ładunków elektrycznych o przeciwnych znakach na przeciwległych ścianach niektórych kryształów pod wpływem ich rozciągania lub ściskania, i na odwrót - płytka kryształu (np. kwarcu) umieszczona w zmiennym polu elektrycznym podlega drganiom mechanicznym o dużej stabilności.

  • Pilnik

    narzędzia skrawające, mające na swych powierzchniach roboczych nacięte ząbki, nachylone w jedną stronę i rozstawione ukośnie lub falisto względem siebie. Pilnik skrawa ząbkami warstwę materiału w postaci drobnych wiórów, zwanych opiłkami. Oprócz części roboczej, na której znajdują się nacięte ząbki, pilnik ma chwyt, który... zobacz więcej

  • Pinceta (patrz: Chwytki)

  • Pionownik

    przyrząd do wyznaczania środka otworu łożyskowego w płycie (lub mostku) po zanitowaniu wytartego lub nieśrodkowo osadzonego łożyska podczas naprawy starych zegarków bez kamieni.

  • Piłowanie

    obróbka powierzchni przedmiotu za pomocą pilnika, którym usuwa się warstwę materiału. Piłowanie stosuje się obecnie tylko w małych, nie zmechanizowanych warsztatach rzemieślniczych, głównie ślusarskich, zegarmistrzowskich itp. W zakładach przemysłowych bardzo rzadko, tylko w czasie naprawy maszyn i dopasowywania niektórych części. Rozróżnia się piłowanie:

    • zgrubne
    • wykańczające
    Do każdego z nich używa się innych pilników. Piłowany przedmiot powinien być sztywno zamocowany w imadle stołowym, gdyż tylko wtedy piłowanie przebiega prawidłowo. Małe przedmioty zamocowuje się w imadełku trzonkowym.

  • Platerowanie

    proces polegający na walcowaniu na gorąco grubej blachy, z metalu mniej odpornego na korozję, z nałożoną na nią cienką blachą metalu ochronnego, np. złota. Tą metodą wykonywano dawniej pozłacane koperty do zegarków.

  • Platyna

    metal szlachetny o barwie srebrzystej, gęstości 21,46 g/cm³ i temperaturze topnienia 1773°C. Odznacza się największą spośród metali szlachetnych odpornością na działanie kwasów – rozpuszcza się tylko w wodzie królewskiej. Platyna jest ciągliwa, nadaje się do wyrobu bardzo cienkich drutów (o średnicy 0,01 mm). Ma zastosowanie w laboratoriach i przemyśle chemicznym, a jako metal szlachetny – w jubilerstwie i zegarmistrzostwie na koperty zegarków i bransolety.

  • Pleksiglas (szkło pleksi)

    tworzywo sztuczne, nazwa chemiczna: polimetakrylan metylu. Lekki – o gęstości 1,18 g/cm³, bezbarwny, przezroczysty, odporny na wpływy atmosferyczne, nadający się do obróbki i barwienia. Ma zastosowanie do wyrobu części kabin samolotowych, osłon zabezpieczających, a w zegarmistrzostwie – do wyrobu szkieł zegarkowych i budzikowych.

  • Pobieda (patrz: Poliot)

  • Podstawka do noża tokarskiego ręcznego

    element umieszczony suwliwie na prowadnicy tokarki zegarmistrzowskiej między wrzeciennikiem a konikiem, służący jako podparcie dla noża trzymanego w ręce podczas toczenia. W wyposażeniu tokarki zegarmistrzowskiej wrzecionowej może być podstawka sztywna, odchylana lub uniwersalna.

  • Podstawka pod mechanizm zegarka

    element używany podczas montowania. Ma kształt pierścienia wysokości ok. 20 mm. W komplecie podstawki znajduje się 8-12 sztuk o średnicy 12-50 mm. Wielkość podstawki dobiera się odpowiednio do średnicy naprawianego mechanizmu. Podstawki są wykonywane z drewna bukowego, albo z tworzywa sztucznego. Do mechanizmów prostokątnych stosuje się uniwersalną podstawkę metalową dwuczęściową, w której mechanizm zaciska sprężyna.

  • Podstawka rolkowa

    prosty przyrząd należący do wyposażenia tokarki zegarmistrzowskiej wrzecionowej, służący do prowadzenia po nim pilnika podczas piłowania czopa kwadratowego, np. wałka naciągowego. Podstawka rolkowa może być pojedyncza lub podwójna z nastawianiem wysokości. Bezpieczniej jest piłować czop kwadratowy na podwójnej podstawce rolkowej, gdyż po jej nastawieniu pilnik dopóty zdziera powierzchnię czopa, dopóki spoczywa na jednej rolce. Gdy oprze się na obu rolkach, przestaje spełniać swoją funkcję tj. zdzierać.

  • Podstawka smarowników (patrz: Smarownica)

  • Podwójna tarcza

    z okazji swojej okrągłej rocznicy – 100 lat istnienia – Tag Heuer zaprezentował przeprojektowaną linię stoperów. To właśnie w nich po raz pierwszy użyto tzw. „podwójnej tarczy”. Rozwiązanie to polegało na tym, że minutowy licznik chronografu przeniesiono z małej tarczki na centralną część tarczy głównej. Zrobiono to tak, że skala sekundowa naniesiona była na zewnętrznym ringu, a minutowa na wewnętrznym, natomiast wskazówki o różnej długości (sekundowa dłuższa) swoimi grotami dotykały tylko właściwej skali. Dzięki temu znacząco polepszyła się czytelność wskazań. (źródło)

  • Podwójny czas (Dual time)

    zegarek jednocześnie prezentuje dwa czasy w różnych strefach czasowych.

  • Podwójny przerzutnik [fr. Double plateau (ang. double roller)]

    oprócz kamienia przerzutnika na kole balansowym wchodzącego w widełki kotwicy jest także niewielki drucik na kotwicy (poziomy lub pionowy) wchodzący w wycięcie obok lub pod wspomnianym kamieniem.
    Znany jest także przypadek opisywania mechanizmu z pojedynczym przerzutnikiem „single roller” (Ball Watch Co), ale takie oznaczenie spotyka się niezwykle rzadko. (źródło)

  • Podziałka (uzębienia) koła zębatego (patrz: Koła zębate)

  • Podłużanie (patrz: Wydłużanie)

  • Podłużarka (patrz: Wydłużarka)

  • Pogłębiacz

    narzędzie skrawające, służące do pogłębiania i odwiercania otworów.

  • Pogłębianie

    powiększanie średnicy otworu do pewnej głębokości za pomocą pogłębiacza.

  • Pointer Moon

    komplikacja opracowana przez firmę Oris. Oznacza to, że możemy odczytać dzień z 29,5 doby cyklu księżyca z wewnętrznej skali, której wartości wskazuje centralna wskazówka. Zaś na zewnętrznym okręgu cyferblatu odczytujemy graficzną reprezentację wskazania, czyli fazy księżyca. Aktualizacja wskazania następuje co pół dnia. Z tego też względu uznaje się, że ten sposób wskazania faz księżyca jest dokładniejszy aniżeli konwencjonalne sposoby. (źródło)

  • Pojedynczy zegar elektryczny (patrz: Zegar niezależny)

  • Pojemność napędu

    stan energetyczny akumulatora energii mierzony czasem, w jakim zegar może działać prawidłowo od chwili pełnego naładowania do zupełnego wyładowania tego akumulatora. Akumulatorem energii w zegarach mechanicznych jest napięta sprężyna napędowa lub zawieszony na cięgnie obciążnik. Określając czas trwania tego stanu symbolicznym odcinkiem. Pojemność napędu będzie całkowitym czasem prawidłowego działania zegara od chwili zupełnego nakręcenia aż do wyczerpania energii. Dodatkowy czas pracy zegara jest rezerwą napędu. W zegarach z naciągiem elektrycznym o dużej pojemności napędu zasadniczy czas pracy zegara będzie większy niż w zegarach o małej pojemności napędu. W zegarach z napędem sprężyną śrubową, naciąganą co 3-4 min, włączanie naciągu następuje zaraz po napięciu wstępnym. Zegary takie nie mają rezerwy napędu, gdyż czas ich pracy równa się pojemności napędu.

  • Pokrętka (knopka)

    radełkowana główka z rozciętą tulejką służąca do nastawiania wskazówek zegara.

  • Polerowanie

    obróbka wykańczająca metali, której celem jest usunięcie z powierzchni nierówności i nadanie jej dużego połysku. Polerowanie polega na wygładzaniu powierzchni za pomocą materiałów polerskich. Jeżeli powierzchnia jest dobrze przygotowana, to przy polerowaniu nie ma dostrzegalnego ubytku metalu. Bardzo ważnym czynnikiem, wpływającym na jakość polerowania, jest idealna czystość powierzchni, dlatego polerowanie należy zaczynać dopiero po dokładnym usunięciu wszelkiego brudu pozostałego po wstępnym szlifowaniu.

  • Polerowanie czopów (rolerowanie)

    obróbka odbywająca się naciskowo lub za pomocą materiałów polerskich. Czopy stalowe nie hartowane poleruje się z umiarkowanym naciskiem (im cieńszy czop, tym mniejszy nacisk), zbierając bardzo cienką warstewkę metalu za pomocą stalowego polerownika, smarowanego olejem bez użycia materiałów polerskich. Bardzo twarde czopy hartowane należy polerować materiałami polerskimi. Czopy poleruje się na czopiarce zwykłej lub zmechanizowanej po dobraniu odpowiedniego łożyska wkładki, stosownie do grubości polerowanego czopa. Czop przyciska się z wierzchu polerownikiem nasmarowanym olejem i, napędzając oś przez krążek zabierny, przesuwa polerownik na czopie w obydwie strony. Polerowanie czopów może się odbywać także na tokarce zegarmistrzowskiej wrzecionowej – oś zamocowuje się w uchwycie zaciskowym, a polerownik dociska do czopa od spodu, aby lepiej obserwować wynik pracy. W taki sposób można polerować nawet cienkie czopy (ale krótkie), trzeba mieć jednak pewną wprawę i wyczucie, aby ich nie złamać.

  • Polerowanie elektrolityczne

    obróbka, będąca procesem elektrochemicznym, pozornie podobnym do galwanizacji – przedmiot jest tak samo zanurzony w wannie wypełnionej elektrolitem, ale przebieg procesu jest inny. Pod działaniem pądu w odpowiedniej temperaturze elektrolitu rozpuszczają się wierzchołki nierówności – wydzielający się tlen odrywa tlenki i rozpuszcza je w elektrolicie. Po kilku minutach proces jest zakończony, a powierzchnie przedmiotu stają się gładkie i błyszczące. Wymagają jedynie pewnych zabiegów utrwalających. Polerowanie elektrolityczne jest coraz częściej stosowane w przemyśle, gdyż tą metodą w stosunkowo krótkim czasie można wypolerować przedmioty o bardzo złożonych kształtach. W przemyśle zegarowym polerowanie elektrolityczne jest stosowane do polerowania części zegarkowych, przede wszystkim części urządzenia naciągowo-nastawczego.

  • Polerowanie maszynowe

    polerowanie na specjalnych maszynach, zwanych polerkami, lub na zwykłych szlifierkach albo urządzeniach do szlifowania umocowanych na suporcie tokarki zegarmistrzowskiej. Zamiast ściernicy zakłada się tarcze polerskie z miękkiej stali, brązu, drewna lub filcu. Najpierw poleruje się tarczami pokrytymi papką lub pastą zawierającą zieleń polerską, a wykańcza – szczotkami szczecinowymi, wełnianymi lub flanelowymi, pokrytymi czerwienią polerską w postaci suchej pasty o niewielkiej zawartości tłuszczu. Im pasta jest bardziej sucha, tym większy otrzymuje się połysk. Małe przedmioty, wytwarzane masowo, zwłaszcza takie, które nie muszą mieć ostrych krawędzi, poleruje się w bębnach polerskich, wypełnionych gładkimi kulkami i kołkami oraz cieczą do polerowania, np. wywaremz mydlnika.

  • Polerowanie ręczne

    polerowanie, które może się odbywać dwojako:

    • bez materiałów polerskich za pomocą gładzidła, które stosuje się tylko do metali miękkich, głównie złota i srebra lub za pomocą polerownika z twardej stali do polerowania naciskowego, które stosuje się do miękkiej stali (zob. polerowanie czopów).
    • z materiałami polerskimi na płycie metalowej lub za pomocą polerownika z miękkiej stali lub brązu, które można stosować do wszystkich metali. Stal hartowaną poleruje się najczęściej diamentyną, wymieszaną z olejem i ugniecioną na papkę. Płaskie powierzchnie przedmiotów poleruje się na płycie, a inne metalowym polerownikiem.

  • Polerownica czopów (patrz: Czopiarka)

  • Polerownik

    narzędzie do polerowania. Rozróżnia się polerowniki:

    • do polerowania naciskowego (bez materiałów polerskich)
    • do polerowania materiałami polerskimi.
    Polerownik do polerowania naciskowego służy głównie do polerowania czopów - jest wykonywany ze stali i dobrze zahartowany o jednym końcu z bardzo... zobacz więcej

  • Poljot

    fabryka zegarków

  • Polos

    wklęsły zegar słoneczny półkolisty z pionową wskazówką umieszczoną w osi półkuli. Wskazówka zegara słonecznego równoległa do osi Ziemi.

  • Polpora

    marka polskich zegarków. Nazwa tej firmy pochodzi od skrótowego połączenia słów „Polska” oraz „pora” (czyli konkretnego momentu czasu)... zobacz więcej

  • Pomiary warsztatowe

    pomiary obejmujące mierzenie i sprawdzanie. Mierzenie wymiarów jakiegoś przedmiotu polega na porównaniu wymiaru z wzorcem, który jest umownie przyjętą wielkością, określoną z możliwie największą dokładnością. Pomiary zawsze są obarczone pewnymi błędami, wynikającymi z niedokładności narzędzi pomiarowych oraz z niedoskonałości osoby dokonującej pomiaru (błędy subiektywne). Warsztatowe narzędzia pomiarowe służą do pomiaru długości, średnic wałków, wymiarów otworów, kątów, gwintów itp. z odpowiednią dokładnością. W zegarmistrzostwie stosuje się przyrządy pomiarowe stałe i nastawne. Sprawdzanie różni się od mierzenia tym, że podczas tej czynności porównuje się wykonany przedmiot nie z wzorcem, lecz ze sprawdzianem, za pomocą którego można stwierdzić, czy wymiar wykonanego przedmiotu nie przekracza określonej granicy.

  • Poprawka wskazania

    różnica między wskazaniem zegara wzorcowego a wskazaniem zegara sprawdzanego. Gdy sprawdzany zegar wykazuje spóźnienie w stosunku do wskazań zegara wzorcowego, poprawka wskazania ma znak dodatni, a gdy śpieszy znak ujemny.

  • Power Saving

    funkcja oszczędzania energii. Funkcja ta powoduje przejście zegarka w stan uśpienia, gdy zegarek jest nieużywany lub pozostaje w miejscu pozbawionym oświetlenia przez co najmniej 30 minut np. jest noszony głęboko pod ubraniem.

  • Power reserve indicator (patrz: Wskaźnik rezerwy chodu)

  • Powierzchnia impulsu na palecie (wznios)

    skośna powierzchnia palety, po której ślizga się ząb koła wychwytowego (zob. wychwyt) podczas udzielania impulsu napędowego regulatorowi chodu.

  • Powierzchnia impulsu na zębie

    skośny wierzchołek zęba koła wychwytowego (zob. wychwyt), współpracujący z powierzchnią impulsu palety i przekazujący impuls napędowy regulatorowi chodu.

  • Powierzchnia oporowa czopa (patrz: Czop walcowy)

  • Powierzchnia spoczynku na palecie

    boczna powierzchnia palety, na której spoczywa ząb koła wychwytowego (zob. wychwyt) podczas ruchu uzupełniającego regulatora chodu.

  • Powłoka nakładana

    powłoka, będąca powłoką ochronną utrzymującą się na powierzchni metalu dzięki adhezji. Może być powłoka nakładana metalowa i niemetalowa.

  • Powłoka nakładana metalowa

    powłoka ochronna z metali odpornych na korozję, nanoszona metodami:

    • metalizacji natryskowej
    • platerowania
    • galwanizacji

  • Powłoka nakładana niemetalowa

    powłoka ochronna z różnego rodzaju smarów, farb, lakierów i emalii, a także tworzyw sztucznych. Może być uzyskana przez malowanie, lakierowanie, emaliowanie.

  • Powłoka ochronna

    powłoka wykonana na obrobionych powierzchniach przedmiotów metalowych w celu ich zabezpieczenia przed korozją i nadania estetycznego wyglądu. Powłoka ochronna może być powłoką nakładaną i powłoką wytwarzaną (chemicznie).

  • Powłoka wytwarzana

    powłoka, będąca powłoką ochronną, łączącą się z metalem w sposób chemiczny, tzn. na granicy łączenia powstają związki chemiczne lub roztwory. Powłoki wytwarzane dzieli się na:

    • metalowe
    • niemetalowe
    Powłoki metalowe powstają w wysokiej temperaturze na zasadzie przenikania, podobnie jak nawęglanie. Powłoki niemetalowe wytwarza się chemicznie lub elektrochemicznie – najbardziej znane jest barwienie metali metodą chemiczną.

  • Pozytywka

    kurant grzebykowy stosowany w zabawkach, zegarach i budzikach grających. Mechanizm grający pozytywki składa się z walca kurantowego, zaopatrzonego na obwodzie w szeregi kołków, oraz stalowego grzebienia grającego z wąskimi zębami o różnej długości. Podczas obrotu walca kołki podnoszą odpowiednie zęby grzebienia, które spadając z kołków, drgają i wydają tony melodii.

  • Połączenie

    łączenie części w zespoły oraz zespołów i części w gotowy wyrób. Połączenia mogą być... zobacz więcej

  • Połączenie bagnetowe

    połączenie ułatwiające wielokrotne i szybkie łączenie i rozłączanie części – łączoną część wsuwa się w jednym kierunku i następnie przesuwa ją w kierunku prostopadłym lub skośnym do poprzedniego położenia. Łączone części są zaopatrzone w odpowiadające sobie wycięcia i występy, które po wykonaniu poprzecznego przesunięcia ryglują się wzajemnie i uniemożliwiają rozłączenie. Połączenia bagnetowe może być:

    • przesuwne
    • obrotowe
    Połączenie przesuwne ma zastosowanie do zamocowywania wahnika w automatycznych zegarkach. Połączenie obrotowe - do zamykania wieczka koperty oraz do zamocowywania tarczy w budzikach.

  • Połączenie gwintowe

    połączenie rozłączne, najczęściej stosowane, tworzone za pomocą gwintów o zbliżonych zarysach i wymiarach oraz o takim samym skoku i skręcie (zob. gwint). Połączenie gwintowe może być:

    • bezpośrednie
    • pośrednie
    Połączenie gwintowe bezpośrednie tworzy część łącząca mająca na swym końcu gwint zewnętrzny, którą wkręca się bezpośrednio w gwintowany otwór części łączonej. W taki sposób przykręca się np. nóżki budzików, filarki (słupki) szkieletów zegara. Połączenia gwintowe pośrednie wykonuje się za pomocą łączników gwintowych w postaci wkrętów, śrub, nakrętek i wkrętek. W budowie zegarów i zegarków są stosowane wszystkie rodzaje łączników gwintowych.

  • Połączenie kitowe (patrz: Kitowanie)

  • Połączenie klejowe (patrz: Klejenie)

  • Połączenie klinowe

    połączenie rozłączne za pomocą klina – elementu mającego dwie powierzchnie robocze, płaskie lub walcowe, nachylone względem siebie pod pewnym kątem. Rozróżnia się kliny:

    • poprzeczne
    • wzdłużne
    • nastawcze
    Wszystkie wymienione rodzaje klinów mogą być stosowane w budowie dużych zegarów wieżowych. Klinami poprzecznymi łączono elementy szkieletu dawnych zegarów. Kliny wzdłużne służą przeważnie do zamocowywania kół na osiach i wałkach, a kliny nastawcze – do regulacji odległości np. panewek.

  • Połączenie kołkowe

    połączenie rozłączne, za pomocą kołków. W mechanizmach zegarowych mają zastosowanie dwa rodzaje kołków:

    • kołek łączący, służący do łączenia części jako zatyczka, lub klin
    • kołek ustalający, służący do ustalania dokładnego położenia części względem siebie
    W budowie zegarów dawniej kołki łączące miały bardzo szerokie zastosowanie, obecnie częściej zamiast kołka stosuje się pierścień osadczy.

  • Połączenie kształtowe

    połączenie rozłączne, którego rozłączeniu przeciwstawia się kształt łączonych części.

  • Połączenie lutowane (patrz: Lutowanie)

  • Połączenie nierozłączne (patrz: Połączenie)

  • Połączenie nitowe (patrz: Nitowanie)

  • Połączenie rozłączne (patrz: Połączenie)

  • Połączenie spawane (patrz: Spawanie)

  • Połączenie sprężyste

    połączenie części za pomocą łącznika sprężystego, który umożliwia im wzajemne przesunięcia w pewnych granicach. Wielkość i kierunek przesunięć zależy od wielkości i kierunku sił działających na złącze. Metalowy łącznik sprężysty nazywamy sprężyną.

  • Połączenie sworzniowe

    połączenie rozłączne części za pomocą łącznika w postaci krótkiego wałka, zwanego sworzniem.

  • Połączenie wtłaczane

    połączenie uzyskiwane przez wtłaczanie jednej części w drugą. Części połączenia wtłaczanego muszą być wykonane tak, aby wymiar otworu części zewnętrznej był mniejszy od wymiaru części wewnętrznej. Połączenia wtłaczane stosuje się wtedy, gdy części powinny tworzyć jednolitą całość (połączenie nierozłączne), a wykonanie dwóch odrębnych części jest łatwiejsze lub w ogóle tylko w taki sposób jest możliwe. W wielu przypadkach stosuje się także osadzanie na wałkach tulejek i pierścieni rozciętych (połączenie rozłączne), zwłaszcza gdy moment przenoszony przez połączenie jest bardzo mały, jak np. w przypadku tulejki wskazówki, pierścienia włosa.

  • Pośredni napęd wychwytu (patrz: Napęd / Napęd pośredni wychwytu)

  • Pracownia zegarmistrzowska

    pomieszczenie, które powinno być wygodne, przestronne, jasne i dobrze urządzone. Na jednego pracownika powinno przypadać około 6m² przestrzeni podłogi i 18m³ przestrzeni pracowni. Podłoga powinna być całkowicie pokryta wykładziną podłogową w ciemnym, jednolitym kolorze, zakrywającą wszelkie szczeliny, w których mogłyby się zgubić małe części zegarkowe. Stół roboczy należy ustawić tak, aby miejsce pracy było oświetlone światłem dziennym. Do oświetlenia miejsca pracy w dni pochmurne i z nastaniem zmroku potrzebna jest lampa z możliwością zmiany jej odległości od powierzchni stołu. Oprócz lampy oświetlającej miejsce pracy powinna być jeszcze jedna lampa z mlecznym kloszem, oświetlająca całą pracownię, gdyż posługiwanie się tylko miejscowym oświetleniem jest szkodliwe dla wzroku. Stanowisko pracy zegarmistrza powinno być indywidualnie dopasowane do pracownika.

  • Prawo Ohma

    natężenie I stałego prądu elektrycznego płynącego w metalu lub elektrolicie jest wprost proporcjonalne do napięcia U i odwrotnie proporcjonalne do rezystancji R

  • Prelowanie (patrz: Odbijanie balansu)

  • President (bransoleta)

    to opatentowane przez Rolexa rozwiązanie konstrukcji bransolety, która została zintegrowana z kopertą. Bransoleta zbudowana została z ogniw, które tworzą trzy okrągłe, połączone ze sobą ceramicznymi elementami części. Użyta ceramika - wg zapewnień producenta – pozwoli na utrzymanie bransolety w należytym kształcie przez lata. Konstrukcja o tyle dobra, że we wcześniejszych rozwiązaniach metalowe elementy – po kilkunastu latach noszenia zegarka – sprawiały, że bransoleta wyglądała na „rozciągniętą” tzn. niektóre ogniwa były od siebie mocniej oddalone niż inne. (źródło)

  • Proces produkcyjny

    procesem produkcyjnym nazywa się wszystkie działania wykonawcze, w celu wytworzenia gotowego wyrobu (obróbka, montaż, kontrola, magazynowanie, transport, konserwacja)... zobacz więcej

  • Proces technologiczny

    proces technologiczny stanowi główną część procesu produkcyjnego, w której następuje obróbka części lub ich montaż w zespoły. Proces technologiczny składa się z operacji, zabiegów, przejść, czynności i ruchów roboczych... zobacz więcej

  • Projektor

    optyczny przyrząd pomiarowy dający na ekranie zarysy mierzonego przedmiotu w dużym powiększeniu. W przemyśle zegarowym jest stosowany do sprawdzania kół zębatych oraz sprawdzania średnic małych otworów i ich wzajemnego położenia, np. w płytach zegarowych i zegarkowych. W porównaniu z innymi przyrządami optyczno-mechanicznymi projektor wyróżnia się prostą budową, bezdotykową metodą pomiaru, dużą wydajnością kontroli, łatwością zastosowania i możliwością łatwej obserwacji.

  • Prostowanie

    proces obróbki bezwiórowej mający na celu usunięcie przypadkowych zniekształceń, które powstały na przedmiotach metalowych podczas ich wykonywania lub nieprawidłowego obchodzenia się z nimi.

  • Prostowanie czopów (patrz: Naprawa czopów)

  • Prostowanie włosów (patrz: Włos)

  • Prostownik

    urządzenie do prostowania prądu przemiennego, tj. przetwarzanie tego prądu na prąd tętniący lub prąd stały.

  • Proszek diamentowy

    proszek powstały z odpadków diamentu, który po wymieszaniu z olejem służy do szlifowania kamieni łożyskowych, a bardzo drobny – do ich polerowania.

  • Proszek do lutowania twardego (patrz: Lutowanie twarde)

  • Przebijak

    nabijak z płaskim czołem służący do przebijania otworów.

  • Przebijanie otworów

    ręczne wykonywanie otworów w cienkich blachach i taśmach przebijakiem na nabijarce. Zahartowane końce przebijaków mają różne przekroje, dlatego do wybranej średnicy otworu w kowadełku należy dobrać odpowiedni przebijak. Gładki i równy otwór otrzymuje się wtedy, gdy przebijak ma ostrą krawędź górną. W warsztacie zegarmistrzowskim przebija się otwory w sprężynach napędowych w celu wykonania zaczepów otworowych podłużnych lub nitowanych.

  • Przecinak

    narzędzie do ręcznego przecinania metali przez uderzenie w nie młotkiem.

  • Przecinanie metali

    przecinanie wykonywane mechanicznie za pomocą pił ramowych lub tarczowych oraz ręcznie – piłką ręczną lub przecinakiem. W warsztacie zegarmistrzowskim można stosować przecinanie metali frezami piłkowymi na tokarce wyposażonej w urządzenie do frezowania i szlifowania. Częściej jednak przecina się metale piłką ręczną lub piłeczką.

  • Przeciwciężar

    obciążenie przeciwnego końca widełek kotwicy w wychwycie kołkowym lub wskazówki w celu jej wyrównoważenia. Przeciwciężar wskazówek zegarów wieżowych znajduje się pod tarczą na ramieniu przymocowanym do osi minutowej lub ramieniu koła godzinowego.

  • Przeciwnakrętka

    nakrętka dodatkowa zabezpieczająca nakrętkę zasadniczą przed samoodkręceniem.

  • Przeciwwaga (patrz: Przeciwciężar)

  • Przegub

    połączenie dwóch elementów mechanizmu umożliwiające ich wzajemny ruch obrotowy dookoła osi lub punktu.

  • Przegub Cardana

    połączenie dwóch wałków o różnym usytuowaniu osi, umożliwiające przenoszenie ruchu obrotowego. Ma szerokie zastosowanie w budowie maszyn. W zegarach wieżowych przeguby Cardana są stosowane do łączenia wałków pędni, tworzących linię łamaną. Mechanizm chronometru okrętowego ma w obudowie zawieszenie przegubowe Cardana, dzięki czemu utrzymuje się zawsze w pozycji poziomej.

  • Przejście

    jest to część zabiegu wykonana w czasie jednego przesunięcia narzędzia względem obrabianej powierzchni w kierunku posuwu... zobacz więcej

  • Przekaźnik

    przyrząd elektryczny, którego roboczy obwód prądowy jest uruchamiany małym prądem wzbudzającym drugiego obwodu (lub za pośrednictwem zmian innych wielkości fizycznych, np. ciśnienia, temperatury, prędkości obrotowej). Przekaźnik służy do sterowania różnymi urządzeniami lub do sygnalizacji. Rozróżnia się przekaźniki:

    • stykowe
    • bezstykowe
    Przekaźnik stykowy składa się z układu stykowego sterowanego przez elektromagnes. W przekaźniku bezstykowym funkcję układu stykowego spełnia tranzystor.

  • Przekładnia

    mechanizm służący do przenoszenia ruchu między dwoma wałkami ze zmienioną (zmniejszoną lub zwiększoną) prędkością. W każdej przekładni rozróżnia się element czynny (napędzający) i element bierny (napędzany), np. koła i zębniki czynne lub bierne (zob. przełożenie przekładni). Przekładnia może przenosić ruch i moc dzięki odpowiedniemu kształtowi elementów, jak np. przekładnia zębata, łańcuchowa, albo wskutek tarcia między elementami – przekładnia pasowa, linowa. W mechanizmach zegarowych najczęściej są stosowane przekładnie zębate.

  • Przekładnia bicia

    przekładnia zębata stosowana w mechanizmie bicia zegarów. W zegarach bijących, nakręcanych co tydzień lub co dwa tygodnie. Przekładnia bicia składa się z pięciu par kół zębatych. Koło napędowe zazębia się z zębnikiem koła dodatkowego, napędzającego zębnik koła bicia, w którym znajdują się kołki podnoszące dźwignie młotka. Koło bicia zazębia się z zębnikiem koła sercowego (system zapadowy) lub kołem czerpaka (system grzebieniowy). Koło sercowe zazębia się z zębnikiem koła zalotowego, napędzającego zębnik wiatraka. Gdy w przekładni bicia nie ma koła dodatkowego, zegar trzeba nakręcać codziennie.

  • Przekładnia chodu

    kilkustopniowa przekładnia przyśpieszająca (od koła minutowego do zębnika wychwytowego), która przekazuje energię z napędu do regulatora, w celu podtrzymania jego ruchu, oraz zlicza wahnięcia lub obroty regulatora. Przekładnia chodu wraz z przekładnią napędu i przekładnią wskazań stanowią główne zespoły mechanizmu chodu zegara. W przekładniach zegarowych... zobacz więcej

  • Przekładnia cięgnowa o zmiennym przełożeniu

    przekładnia wyrównująca moment wytworzony napędem sprężynowym. Na bęben sprężyny jest nawinięte cięgno, którym może być taśma stalowa lub łańcuch drabinkowy o drobnych ogniwach. Drugi jego koniec jest... zobacz więcej

  • Przekładnia naciągu automatycznego

    przekładnia między wahnikiem a kołem naciągowym lub zapadkowym. Gdy tworzy ją tylko jedna para: zębnik i koło, przekładnia nosi nazwę małej. Przekładnia naciągu automatycznego o większej liczbie elementów pośredniczących nazywa się dużą. Przekładnia naciągu automatycznego jest zawsze przekładnią zwalniającą.

  • Przekładnia napędu

    jedno lub dwustopniowa przekładnia przyśpieszająca, która dostarcza energię od sprężyny lub obciążnika do przekładni chodu. Od przełożenia przekładni napędu zależy, jak długo zegar będzie chodził po jednym nakręceniu. Czas chodu po jednym... zobacz więcej

  • Przekładnia obiegowa (planetarna)

    przekładnia składająca się z czterech kół zębatych 1, 2, 4 i 5 (rys. P.18) oraz jarzma 3. Jarzmem nazywa się obracające się dookoła osi kół 1 i 5 ramię, na którego końcu... zobacz więcej

  • Przekładnia okresowa (patrz: Zastawka Maltańska)

  • Przekładnia planetarna (patrz: Przekładnia obiegowa)

  • Przekładnia przyspieszająca

    przekładnia przenosząca ruch ze zwiększoną prędkością. Element czynny (napędzający) przekładni przyśpieszającej ma większą średnicę niż element bierny (napędzany).

  • Przekładnia różnicowa

    szczególne rozwiązanie przekładni obiegowej. Przekładnia różnicowa ma zastosowanie w napędzie pośrednim wychwytu, w naciągach zegarów elektrycznych, we wskaźnikach stanu nakręcenia sprężyn napędowych chronometrów okrętowych i zegarków z automatycznym naciągiem.

  • Przekładnia wskazań

    dwustopniowa przekładnia zwalniająca, która napędza wskazówkę godzinową, co umożliwia wskazywanie czasu odmierzanego przez regulator i zliczanego przez przekładnię chodu. W zegarach specjalnych jest to także przekładnia... zobacz więcej

  • Przekładnia wyrównawcza (patrz: Przekładnia cięgnowa o zmiennym przełożeniu)

  • Przekładnia zliczająca

    odpowiednik przekładni chodu w zegarach z elektrycznym napędem regulatora. Zadaniem przekładni zliczającej jest zliczanie wahnięć regulatora chodu, aby za pośrednictwem przekładni wskazań zostały ujawnione na tarczy przez wskazówki lub wskaźniki cyfrowe.

  • Przekładnia zwalniająca

    przekładnia przenosząca ruch ze zmniejszoną prędkością. Element czynny (napędzający) przekładni zwalniającej ma mniejszą średnicę niż element bierny (napędzany).

  • Przekładnia zębata

    zespół kół zębatych, dwu lub więcej, współpracujących ze sobą. Rozróżnia się:

    • równoległe o zębach prostych i śrubowych - służące do przenoszenia ruchu między osiami równoległymi
    • ślimakowe - składające się z koła ślimakowego i ślimaka - służące do przenoszenia ruchu między osiami nierównoległymi
    • kątowe (stożkowe) - służące do przenoszenia ruchu między wałkami o przecinających się osiach
    • zębatkowe - zmieniające ruch obrotowy na liniowy
    • równoległe wewnętrzne, w których jedno z kół ma uzębienie wewnętrzne

  • Przekładnia ślimakowa

    przekładnia zębata składająca się z koła ślimakowego (ślimacznicy) i ślimaka. Służy do przenoszenia ruchu między osiami nierównoległymi, zwłaszcza gdy chodzi o znaczne zmniejszenie prędkości obrotowej. Ma wielorakie zastosowanie, m. in. do naciągu elektrycznego zegarów.

  • Przemysł zegarowy na świecie

    przemysł, który rozwinął się stopniowo z chałupniczej produkcji zegarów wykonywanych ręcznie. Pierwsza fabryka zegarków powstała w Szwajcarii w roku 1804, a w 35 lat później fabrykę zegarków w Genewie założyli dwaj Polacy: Antoni Norbert Patek i Franciszek Czapek. W Szwajcarii istnieje około 300 zakładów produkujących zegarki (dane z roku 1990), spośród których około 20 fabryk jest zjednoczonych w koncernie EBAUCHES, produkujących same mechanizmy. Inne fabryki dorabiają do tych mechanizmów tarcze i koperty i dostarczają je do handlu pod nazwami swoich firm, np. Atlantic, Delbana, Adriatica. Wiele fabryk produkuje całe zegarki markowe, opatrując je nazwami swych firm, np. Zenith, Longines, Omega, Tissot. Do niedawna Szwajcaria zajmowała pierwsze miejsce w produkcji zegarków mechanicznych (dane z roku 1990), obecnie następuje szybki rozwój produkcji zegarków kwarcowych także w Japonii, Hong-Kongu, USA, ZSRR. Czołowe firmy szwajcarskie nadal produkują trwałe i drogocenne zegarki mechaniczne, a także zegarki kwarcowe w trwałych kopertach z metali szlachetnych.

  • Przemysł zegarowy w Polsce

    przemysł, który rozwinął się z większych zakładów zegarmistrzowskich, produkujących różne zegary, zwłaszcza domowe i wieżowe.

    • Jeden z takich większych zakładów o nazwie: Fabryka Zegarmistrzowska Franciszka Schuberta powstał w Warszawie w roku 1935.
    • Fabryka budzików popularnych GF (Gebrueder Fortwaengler) powstała w Warszawie w roku 1891. Fabrykę zegarów wieżowych w Krośnie założył Michał Mięsowicz w roku 1901.
    • W Cieszynie, w latach 1920-1936 była czynna fabryka zegarów ŚWIT produkująca zegary podłogowe, ścienne i budziki.
    • W okresie międzywojennym w Warszawie były czynne dwie fabryki zegarów elektrycznych. W tym czasie przemysł zegarowy w Polsce był hamowany wpływami owcych firm, które sprowadzały gotowe zegary i zegarki.
    • W roku 1946 w Łodzi została uruchomiona MERA-POLTIK największa w Polsce fabryka zegarów, produkująca zegary synchroniczne, dworcowe zegary wtórne oraz budziki. MERA-POLTIK produkowała również zegary elektryczne domowe, budziki mechaniczne i kwarcowe, zegary i zegarki kwarcowe, centrale zegarowe, zegary wtórne i inne. Dziś firma jako Mera Poltik Sp. z o.o. zajmuje się produkcją mechanizmów precyzyjnych, a w szczególności przyrządów kontrolno pomiarowych z zakresu pomiaru czasu oraz prędkości liniowej i obrotowej. Strona firmy www.mera-poltik.com.pl. Mera-Poltik ściśle współpracuje z Chronos-Art, polską manufakturą stworzoną przez Pawła Jankowskiego.
    • Od roku 1953 Toruńska Fabryka Wodomierzy uruchomiła produkcję zegarów ściennych i kominkowych. Obecnie fabryka istnieje pod nazwą METRON Fabryka Zintegrowanych Systemów Opomiarowania i Rozliczeń Sp. z o.o. , a produkuje głównie wodomierze, elementy złączne do wodomierzy i instalacji sanitarnej, a także systemy zabezpieczeń elementów złącznych oraz zdalnego odczytu wskazań wodomierzy UZO.
    • Zakłady mechaniki precyzyjnej BŁONIE produkowały przez kilka lat zegarki naręczne z części importowanych z ZSRR.
    • Zakłady MERA-PAFAL w Świdnicy oprócz liczników energii elektrycznej wytwarzała zegary kontrolne wejścia-wyjścia. Dziś firma istnieje pod nazwą „Pafal” Spółka Akcyjna, należy do grupy kapitałowej APATOR, a produkuje wodomierze, ciepłomierze, przepływomierze, przetworniki przepływu do ciepłomierzy, podzielniki kosztów ogrzewania, systemy zdalnego odczytu mediów. Strona firmy APATOR www.apator.com/pl
    • Zakłady INCO w Jeziornie koło Warszawy produkowała zegary sygnałowe do kontroli czasu różnych urządzeń i aparatów, mających zastosowanie w służbie zdrowia itp.
    • Zakłady MERA-TRONIK w Szczecinie produkowały wyłączniki zegarowe.
    • Zakłady elektroniczne UNITRA-WAREL produkowały zegarki kwarcowe z elementów importowanych. Dziś, po wielu latach stagnacji, przemysł zegarowy i zegarkowy odradza się.
    • Powstają nowe firmy kierowane przez ludzi z pasją czego efekty daje się odczuć. Polpora powstała w 2006 roku. „Polska wizja i szwajcarska precyzja” to filozofia i motto Polpory. Zegarki POLPORA kierowane są do miłośników tradycyjnego zegarmistrzostwa, pragnących posiadać jedyne w swoim rodzaju i niepowtarzalne modele zegarków rodzimej produkcji. Strona internetowa Polpory www.polpora.com/manufaktura
    • Chronos-Art firma założona przez Pawła Jankowskiego w 2010 roku produkuje zegary gabinetowe, szachowe i naręczne, a są one autorskimi projektami Pawła Jankowskiego. Strona Chronos-Art www.chronos-art.pl
    • Manufakturę Xicorr założył Adam Tomaszewski. Xicorr projektuje i wytwarza zegarki naręczne. Przy opracowywaniu jednego z modeli, za inspirację posłużył prędkościomierz słynnego Polskiego samochodu Warszawa M.20. Strona Xicorr www.xicorr.com/pl
    • Copernicus został założony w 2009 roku przez Marcina Lewandowskiego i Marka Filipczyka. Firma powstała z pasji i z inspiracji postacią polskiego astronoma Mikołaja Kopernika. Strona Copernicus www.copernicus-watch.pl
    • Gerlach – pełna nazwa G. Gerlach Fundacja Rozwoju Polskiej Myśli Technicznej i Mechaniki Precyzyjnej. Patron fundacji to Gustaw Gerlach wizjoner i filantrop. G. Gerlach wytwarza zegarki naręczne. Strona internetowa G.Gerlach www.gerlach.org.pl

  • Przerzutnik

    element regulatora balansowego, osadzony na osi balansu i współpracujący z widełkami kotwicy. Przerzutnik podwójny składa się z... zobacz więcej

  • Przesuwka

    urządzenia służące do regulacji okresu wahań balansu na skutek zmiany czynnej długości włosa. Składa się z pierścienia... zobacz więcej

  • Przetwornik ruchu

    urządzenie mechaniczne stosowane w zegarach z napędem elektrycznym balansu, służące do zmiany oscylacyjnego ruchu balansu na ruch obrotowy, jednokierunkowy przekładni zliczającej. Przetwornik ruchu... zobacz więcej

  • Przetwornik ruchu systemu Clifforda

    urządzenie magnetyczne służące do zamiany oscylacyjnego ruchu kamertonu na ruch obrotowy, jednokierunkowy przekładni zliczającej. Ma... zobacz więcej

  • Przełożenie przekładni

    Stosunek prędkości kątowej koła napędzającego (czynnego) do prędkości kątowej koła napędzanego (biernego)... zobacz więcej

  • Przełącznik elektryczny (patrz: Wyłącznik elektryczny)

  • Przełącznik zegarowy

    urządzenie zegarowe służące do wprowadzania w przewidzianych z góry chwilach zmian w mechanizmie sprzęgającym zespół ruchomy licznika energii elektrycznej z częściami jego liczydła odpowiadającymi np. różnym taryfom.

  • Przycisk koperty

    element umożliwiający zewnętrzną ingerencję w mechanizm. W zależności od konstrukcji może być to przycisk wyzwalany ręką, lub narzędziem (przycisk wewnętrzny). Przyciski służą do wyzwalania dodatkowych funkcji (najczęściej stoper) lub korekty nastaw. (źródło)

  • Przymiar do gwintów (patrz: Wzornik)

  • Przyrost dobowy poprawki

    jedna z głównych wielkości charakteryzujących jakość regulacji chodu zegara. Regulacja zegara polega na doprowadzeniu bezwzględnej wartości przyrostu dobowego poprawki do możliwie małej wartości, dzięki czemu uzyskuje się dokładne odmierzanie i wskazywanie czasu przez zegar (zob. poprawka wskazania).

  • Przyrządy pomiarowe

    narzędzia lub urządzenia służące do przetwarzania wielkości mierzonej na wskazanie lub inną równoważną informację. W pracowni zegarmistrzowskiej i przemyśle zegarowym mają zastosowanie następujące przyrządy pomiarowe:

    • cyrkle
    • macki
    • suwmiarki
    • mikrometry
    • kątomierze
    • czujniki
    • mikroskopy i projektory

  • Przystawka balansowa

    Przystawka balansowa stanowi samodzielny zespół, będący regulatorem chodu, dostawiany do mechanizmu przekładni zegarów kominkowych, stołowych i innych. W zegarkach naręcznych jest ona zintegrowana z konstrukcją mechanizmu zegarka, stanowiąc całość. "Przystanek – zegarek. Zegarki i przystawki balansowe z Błonia” Jerzy Bezpałko

  • Przystawka kwarcowa

    zespół typu QTM-0001, wyposażony w układ scalony i oscylator kwarcowy, przeznaczony do zegarków z napędem elektrycznym balansów, wykonujących 21 600, 28 800 lub 36 000 wahnięć na godzinę.

  • Próbnik obwodów prądowych

    proste urządzenie służące do sprawdzania przewodności instalacji elektrycznej. Rozróżnia się próbniki:

    • optyczne (żarówkowe)
    • akustyczne (brzęczykowe)
    Lepszym urządzeniem do sprawdzania obwodów jest miernik elektryczny.

  • Prąd elektryczny

    przepływ ładunków elektrycznych. Za kierunek przepływu uważa się kierunek ruchu ładunków dodatnich.

  • Prąd przemienny

    prąd elektryczny, którego natężenie i kierunek są okresowo zmienne.

  • Prąd stały

    prąd elektryczny, którego natężenie i kierunek są stałe.

  • Prąd tętniący

    prąd elektryczny o zmiennym natężeniu, lecz stałym kierunku.

  • Prąd wielofazowy

    prąd elektryczny przemienny złożony, powstały przez nałożenie na siebie kilku pojedynczych (jednofazowych) prądów przemiennych, przesuniętych względem siebie w czasie. Najczęściej stosuje się prąd trójfazowy.

  • Pręt wahadła (patrz: Wahadło)

  • Prężka

    sprężysta podkładka mosiężna, zwykle okrągła z otworem w środku, umieszczona w tulejce koła godzinowego pod tarczą zegarka, w celu wyeliminowania luzu wzdłużnego tego koła. Prężka powinna być bardzo cienka i elastyczna, aby zbyt silnie nie dociskała koła godzinowego do ćwiertnika.

  • Pulsomax®

    to nowy wychwyt (kotwica i koło wychwytowe). Patent Patek Philippe. (źródło)

  • Pulsometr

    poprawnie skala pulsometru. W zegarku ze stoperem dodatkowa podziałka naniesiona na tarczy lub kopercie zegarka pozwalająca na podstawie czasu upływającego od jednego do drugiego uderzenia serca określić puls badanej osoby. W zegarkach ze skalą pulsometru podaje się na ile uderzeń na minutę podziałka jest wyskalowana. (źródło)

  • Puncyna (patrz: Nabijak)

  • Pyr gears

    system kół zębatych zapewniających płynne przenoszenie momentu obrotowego. (źródło)

  • Półbeczułka (patrz: Zębnik naciągowy)

  • Półmostek

    element szkieletu zegara lub zegarka z otworem łożyskowym dla czopa, wspierający się na płycie tylko w jednym końcu; zwykle jest zaopatrzony w dwa kołki ustalające i dokręcony wkrętem; stosuje się go do ułożyskowania kół wychwytowych, kotwic i balansów. (źródło)

  • Półprzewodnik

    materiał o właściwościach elektrycznych pośrednich między przewodnikiem a dialektrykiem (izolatorem). Właściwości te mogą ulegać zmianie, zależnie od warunków otoczenia. Przewodność półprzewodnika wzrasta ze wzrostem temperatury, natomiast w temperaturze bardzo niskiej półprzewodnik zachowuje się jak dielektryk. Nośnikami prądu w półprzewodnikach są elektrony i tzw. „dziury” – ładunki dodatnie, będące miejscami pozbawionymi elektronów. Do półprzewodników należą np. selen, german, krzem. Półprzewodniki mają zastosowanie do budowy prostowników, tranzystorów, termistorów.

  • Pędnia

    urządzenie przenoszące ruch obrotowy przekładni chodu zegara wieżowego do przekładni wskazań napędzającej wskazówki. Składa się z wałków pionowych i poziomych, przegubów, sprzęgieł widełkowych, łożysk i rozrządu łączącego wałki pionowe z poziomymi za pomocą zespołu stożkowych kół zębatych.

  • Płaskoszlifierz

    przyrząd do szlifowania palet i innych małych części zegarowych, przede wszystkim powierzchni impulsu palet wychwytu Grahama. (źródło)

  • Płyny chłodzące (patrz: Ciecze chłodzące)

  • Płyny czyszczące (patrz: Ciecze czyszczące)

  • Płyta dolna (patrz: Płyta przednia)

  • Płyta górna (patrz: Płyta tylna)

  • Płyta główna (patrz: Płyta przednia)

  • Płyta przednia

    podstawowa część szkieletu mechanizmu zegarowego, znajdująca się w zegarze od strony tarczy. Czasem jest nazywana płytą dolną lub główną.

  • Płyta tylna

    część szkieletu mechanizmu zegarowego, znajdująca się w zegarze od strony tylnej. Czasem jest nazywana płytą górną.

  • Płytka dociskowa

    część sprzęgnikowego urządzenia naciągowego-nastawczego, utrzymującego na płycie mechanizmu inne części tego urządzenia (koło zmianowe, koło nastawcze, wodzik i jego sprężynkę oraz nastawnik). Płytka dociskowa stanowi zwykle jednolitą całość ze sprężynką nastawnika, której karby (dwa lub trzy) utrzymują nastawnik w pozycji nastawczej lub naciągowej. Płytka dociskowa jest czasem błędnie nazywana „mostkiem remontuaru”. Kształty płytki dociskowej w różnych zegarkach są najrozmaitsze.

  • Płytka nakrywkowa

    część łożyska kamiennego wzdłużnego, w której jest osadzony kamień nakrywkowy, współpracujący z czołem czopa. W tanich zegarkach są stosowane płytki bez kamieni wykonane z hartowanej stali, których powierzchnia współpracująca z czołem czopa jest wypolerowana. Płytka nakrywkowa ma zwykle kształt okrągły lub podłużny z zaokrąglonymi końcami i jest umieszczona w wyfrezowaniu płyty (lub mostka) o takim samym kształcie oraz przykręcona do płyty wkrętem. W zwykłym ułożyskowaniu balansu płytę nakrywkową przykręca się do półmostka balansu dwoma wkrętami, a na jej obwodzie – osadza się obrotowo przesuwkę do regulacji zegarka.

  • Płytki wzorcowe (patrz: Narzędzia pomiarowe)