Słownik pojęć

  • A-PROOF

    technologia opracowana i opatentowana przez firmę Ball. Metoda, polegająca przede wszystkim na zastosowaniu stopu, który do tej pory nie był używany w zegarmistrzostwie. Chodzi o materiał o nazwie Mumetal. Jest to stop niklu, żelaza, molibdenu oraz miedzi. Stop ten doskonale sprawdza się w ekranowaniu statycznych oraz wolno-zmiennych pól magnetycznych, które trudne są do odseparowania przy użyciu innych metod. To rozwiązanie podnosi poprzeczkę aż do wartości 80000A/m. Jak widać w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami jest to wartość blisko 6,7 raza większa. (źródło)

  • ASUAG

    Holding ASUAG został powołany w 1931 roku przez szwajcarski rząd i banki w celu zwalczania kryzysu gospodarczego. Jego zadaniem było kontrolowanie centrów produkujących mechanizmy ebauches oraz elementy mechaniczne i elektroniczne dla całej branży. (źródło)

  • ATMOS

    zegar z automatycznym naciągiem temperaturowym. Regulatorem tego zegara jest balans wiszący, którego okres wahań wynosi 60 s. Zegar jest wyposażony w wychwyt szwajcarski z mineralnymi paletami; odznacza się dużą dokładnością chodu, ale wymaga starannego i sztywnego ustawienia, gdyż jest wrażliwy na wstrząsy.

  • ATO

    nazwa systemu elektrycznego napędu wahadła lub balansu, zastosowanego pierwszy raz w zegarach francuskiej firmy ATO i rozpowszechnionego przez niemiecką firmę Junghans. Znane są napędy systemu ATO ze sterowaniem stykowym oraz ze sterowaniem bezstykowym (indukcyjnym) za pomocą tranzystora (zob. napęd elektryczny wahadła); w tym drugim systemie balans otrzymuje dwa impulsy w ciągu okresu, tj. co każde wahnięcie.

  • Accutron (patrz: Zegarek kamertonowy)

  • Adora

    Schwäb. Gmünd, Niemcy – fabryka produkująca zegarki

  • Airy George Biddell (1801-1892)

    astronom angielski, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich. Autor opracowań o wychwytach, zaziębieniach i przekładniach zegarowych, o wpływie magnetyzmu na pracę chronometru oraz sławnego teorematu Airy o wpływie impulsu napędowego na okres wahań regulatora zegarowego.

  • Airy teoremat

    rozważania wpływu impulsu napędowego na okres wahań wahadła za pomocą wykresu fazowego, których autorem jest George Biddell Airy (1801-1892) z tych rozważań wynikają następujące wnioski:

    • impuls udzielony wahadłu w bardzo krótkim czasie (impuls uderzeniowy) skierowany do położenia równowagi wahadła zmniejsza okres, a skierowany w stronę położenia skrajnego – zwiększa okres, bez względu na to, czy kierunek impulsu jest zgodny, czy przeciwny do kierunku ruchu wahadła;
    • impuls udzielony wahadłu ma tym mniejszy wpływ na jego okres, im udzielenie impulsu nastąpi bliżej położenia równowagi, w którym energia kinetyczna wahadła jest największa; impuls udzielony wahadłu w chwili jego przechodzenia przez położenie równowagi lub rozłożony symetrycznie po obu stronach położenia równowagi nie ma wpływu na okres wahań wahadła; zatem urządzenia napędowe regulatorów wahadłowych powinny być konstruowane tak, aby impuls był skupiony w pobliżu położenia równowagi wahadła i rozłożony symetrycznie. Wnioski z Airy teoremat odnoszą się również do innych rodzajów regulatorów zegarowych, np. balansowych.

  • Akumulator elektryczny

    urządzenie do magazynowania energii elektrycznej w postaci energii chemicznej; akumulator jest rodzajem odwracalnego ogniwa galwanicznego; energia akumulatora może być uzupeniana przez tzw. ładowanie z innego źródła prądu stałego (lub przemiennego za pomocą prostownika); ładowaniu akumulatora towarzyszą odwracalne przemiany chemiczne, które stają się źródłem energii elektryczej podczas rozładowywania; w zależności od zastosowanego elektrolitu rozróżnia się akumulatory kwasowe i zasadowe.

  • Alacrite 602

    Stop składający się w 20 % z chromu, 15% wolframu, 10% niklu i 0,1% włókna węglowego. Charakteryzuje się tym, że jest bardzo twardy.

  • Alarm (patrz: Budzik)

  • Alcantara®

    materiał używany do produkcji tapicerki meblowej, jachtowej, samolotowej oraz samochodowej. Z Alcantary robi się też pasków do zegarków. Tkanina charakteryzuje się miękkością, wytrzymałością i łatwością czyszczenia. Alcantarę produkuje się z bardzo drobnych, w specjalny sposób splecionych mikrowłókien poliestru i poliuretanu.

  • Alchron

    stop tytanu z aluminium.

  • Alloy Linde Werdelin - ALW - kompozyt

    pod tą nazwą kryje się stworzony dla przemysłu lotniczego, 50% lżejszy od tytanu kompozyt.

  • Alpaka (patrz: Nowe srebro)

  • Alpha GEL

    jeszcze większa odporność na wstrząsy/wibracje. Jest to silikonowy materiał ekstremalnie elastyczny oraz amortyzujący wstrząsy modułu.

  • Aluminium

    metal o barwie srebrno-białej, pierwiastek Al nazywa się glinem, natomiast wyroby hutnicze i stopy zawierające glin nazywają się aluminium. Aluminium jest odporne na korozję i działanie większości kwasów organicznych. Na aluminium bardzo silnie działają ług potasowy i sodowy oraz soda amoniakalna, słabiej – kwas solny i siarkowy. Pod wpływem czynników atmosferycznych aluminium pokrywa się cienką warstewką tlenku, chroniącą je przed dalszym utlenianiem. Elektrolityczne pokrywanie aluminium tlenkami (zob. eloksalacja) umożliwia uzyskanie powłoki o różnych barwach, twardszej od samego metalu (zob. barwienie aluminium). W zegarmistrzostwie stopy aluminium stosuje się na koperty zegarkowe, całe obudowy zegarów lub ich elementy.

  • Amperomierz

    przyrząd pomiarowy służący do pomiaru natężenia prądu elektrycznego. Amperomierz w zakresie pomiarowym do 1 mA nazywa się mikroamperomierzem. W zegarmistrzostwie amperomierz służy do pomiaru poboru prądu przez zegar, co stanowi jednocześnie sprawdzenie elektrycznego zespołu zegara. Amperomierz włącza się szeregowo w obwód prądu. Nie należy łączyć go bezpośrednio z biegunami źródła prądu.

  • Amplituda wahań

    wychylenie wahadła, balansu lub innego układu drgającego w jednym kierunku od położenia równowagi (punktu zerowego) do jednego z położeń skrajnych. (źródło)

  • Anchor Escapement

    rodzaj wychwytu kotwicznego opracowany i opatentowany przez firmę Ulysse Nardin. Jak informuje manufaktura – „był już latający tourbillon – teraz jest latająca kotwica”. Innowacyjność nowego wychwytu bazuje przede wszystkim na elastyczności użytych w nim materiałów. Pomimo zastosowania w nim krzemu, dążono do zastąpienia rozwiązania przegubowego, za pomocą płaskich i elastycznych sprężyn. To właśnie ten element sprawia, że kotwica jest dosłownie umieszczona w powietrzu. (źródło)

  • Aneroid

    aneroid to szczelnie zamknięte naczynie z rozrzedzonym powietrzem. Przy wahaniach ciśnienia atmosferycznego powierzchnia jego ścianki wygina się, co wpływa na wychylenie wskazówki wysokościomierza, która porusza się po odpowiednio przygotowanej skali. (źródło)

  • Antymagnetyczny (zegarek antymagnetyczny)

    zegarek zabezpieczony przed wpływem magnetyzmu. Historycznie przyjętym sposobem określenia zegarka „antimagnetic”, jest użycie metalu niemagnetycznego do wykonania sprężyny włosowej zegarka. (źródło)

  • Antyszok (patrz: Ułożyskowanie sprężyste)

  • Arkansas (patrz: Kamień oliwiony)

  • Arnant

    zegarmistrz francuski, pracował w Paryżu w latach 1730-1749; w roku 1741 wynalazł wychwyt nożycowy, nazywany także wychwytem kołkowym do dużych zegarów wahadłowych.

  • Arnold John (1736-1799)

    angielski wytwórca chronometrów. Ulepszył konstrukcję chronometr6w dzięki kilku swoim wynalazkom. Najważniejsze to włos śrubowy (walcowy) z krzywa końcową oraz bimetalowy balans kompensacyjny.

  • Art Deco

    styl wzornictwa z okresu międzywojennego (lata 1920-1930).

  • Astabilny

    określenie astabilny oznacza, że w układzie występuje ciągłe samoczynne przełączanie z jednego stanu na drugi. Istotę działania tego układu stanowi przemienne ładowanie i rozładowanie kondensatorów.

  • Astrolabi

    Zegar, będący zegarem planetarnym, wyposażony w tarcze z nazwami dni tygodnia oraz znakami planet rozmieszczonymi odpowiednio do danego dnia. Przyrząd zaopatrzony w tabelkę z układem planet, rozmieszczonych zgodnie z poszczególnymi godzinami doby wg znanej w starożytności liczby planet.

  • Atelier Tempus

    to zrzeszenie dwóch ekspertów branży zegarkowej i finansowej – Waldemara Ferri Szczerbowskiego i Igora Jana Wyżyckiego, zajmujące się obrotem wysokiej klasy czasomierzami.
    Atelier Tempus współpracuje z krajowymi i międzynarodowymi domami aukcyjnymi, ważnymi kolekcjonerami i podmiotami inwestycyjnymi.
    Pośredniczy również w sprzedaży zegarków z kolekcji swoich klientów. „Możemy zarówno bezpośrednio kupić zegarki od naszych klientów, jak i pomagamy sprzedać je na międzynarodowym rynku”. (źródło)

  • Atlantic

    Bettlach, Szwajcaria – fabryka produkująca zegarki mechaniczne.

  • Audemars Piguet Royal Oak

    Historia kultowego modelu (źródło)

  • Auto light

    zegarek sam się podświetla po podniesieniu ręki z zegarkiem w kierunku twarzy (tarcza zegarka pod kątem 40 stopni). Funkcja przydatna tylko czasami i można ją wyłączyć.

  • Auto-podświetlenie (auto light) (patrz: Auto-light)

  • Autokompensacja

    samoczynne wyrównywanie błędu powstającego w chodzie zegarka na skutek zmian temperatury (błąd temperaturowy). W celu wyeliminowania błędu temperaturowego stosuje się włosy autokompensacyjne (zob. Włos ze stałą sprężystością), tzn mniej wrażliwe na zmiany temperatury.

  • Automat laboratoryjny

    precyzyjny wyłącznik zegarowy z doraźnym nastawieniem czasu wyłączenia albo zegar sterujący o działaniu ciągłym. Automaty laboratoryjne mają zastosowanie w różnego rodzaju laboratoriach do dokładnego odmierzania czasu przepływu prądu przez obwód elektryczny lub do wyłączenia prądu z obwodu po upływie wymaganego czasu.

  • Automat schodowy

    zegar będący zegarem sterującym oświetleniem klatek schodowych i korytarzy. Najczęściej są stosowane automaty schodowe samoczynnie wyłączające oświetlenie w klatce schodowej po upływie czasu od jednej do kilku minut od chwili ręcznego ich włączenia. W automatach schodowych są stosowane mechanizmy zegarowe z regulatorem wahadłowym (zob. wahadło) regulatorem balansowym lub regulatorem bezwładnikowym o napędzie sprężynowym, albo mechanizmy krzywkowe o napędzie elektrycznym (zob. zegar sterujący oświetleniem reklam i ulic).

  • Automaton

    komplikacja mechanicznie animowanych figur na tarczy zegarka. Za przykład może służyć czasomierz Jaquet Droz „The Bird Repeater”. (źródło)

  • Automatyczna korekta ustawienia wskazówek

    w przypadku silnego uderzenia lub wstrząsów i przestawienia się wskazówek, ich położenie jest korygowane. Kontrola położenia wskazówek następuje co godzinę. (źródło)

  • Automatyczny zegarek