Roleksykon - słowniczek pojęć Rolexa

Poniżej prezentuję oto "Roleksykon", czyli zbiór pojęć powiązanych z marką Rolex.

Zaznaczam, iż jest to zbiór czysto subiektywny. Po pierwsze selekcja została dokonana zgodnie z moim "widzimisię", po drugie objaśnienia idą w parze z aktualnym stanem mojej wiedzy (a ta może być niepełna lub zawierać błędy powtarzane z artykułów, które przeczytałem w ciągu ostatnich lat). Jednocześnie zachęcam wszystkich zainteresowanych do samodzielnych poszukiwań i weryfikacji przestawionych poniżej stwierdzeń - z tego samego powodu pojęcia wymienione zostały w języku angielskim (wraz z wolnym tłumaczeniem) - by ułatwić poszukiwania w anglojęzycznej części Internetu. Życzę udanej lektury.

ROLEKSYKON:

904L - typ stali z której Rolex wykonuje obecnie koperty i bransolety. Stal 904L charakteryzuje się większą twardością i odpornością na korozję od częściej stosowanej w przemyśle zegarkowym stali 316L (tzw. stali chirurgicznej). Pierwszym Submarinerem którego kopertę wykonano w 904L był ref. 168000 (tzw. "Triple zero") z 1988 roku, będący modelem przejściowym między ref. 16800, a ref. 16610.  Warto zaznaczyć, że z początku tylko koperty wykonywano z "nowego" typu stali, natomiast bransolety przez długi czas nadal wyrabiano ze stali 316L.

Rolex Bao-Dai - źródło - Hodinkee

Bao-Dai - Rolex ref. 6062 z fazami księżyca, czarną tarczą i diamentowymi indeksami, który należał do ostatniego cesarza Wietnamu. Został sprzedany na aukcji za bagatela 5 060 427 dolarów, dzięki czemu przez długi czas był uznawany za najdroższego Rolexa na świecie.

Submariner "Bart Simpson" - źródło - Hodinkee

Bart Simpson - generalnie jest to nazwa postaci ze znanej kreskówki, tutaj w odniesieniu do konkretnego modelu Submarinera ref. 5513. Nazywany tak ze względu na wygląd korony (logo) na tarczy, która kształtem przypominała "rogatą" żółtą głowę Barta Simpsona.

Batman - znów postać ze świata komiksu, tutaj w odniesieniu do dwukolorowego bezela Rolexa GMT. Batmanem nazywamy te modele GMT których bezel jest czarno-niebieski czyli w barwach Człowieka Nietoperza. Tak samo określenie "Pepsi" i "Coke" oznacza kolory czerwono-niebieski i czarno-czerwony kojarzone ze znanymi napojami gazowanymi.

Submariner "Big Crown" - źródło - Gear Patrol

Big Crown (duża koronka) - termin ten dotyczy trzech wczesnych referencji Rolexa Submarinera: 6200, 6204, 6538. Powiązany jest z występowaniem stosunkowo dużych koronek w tych referencjach. Rolexa tego typu można ujrzeć na ekranie filmu Doktor No czy Goldfinger. Tak, to ten słynny Submariner Jamesa Bonda z paskiem NATO, który jest rażąco za wąski w stosunku do rozstawu uszu.

Big Red (Duży Czerwony) - przydomek nadany Rolexowi Daytonie ref. 6263 z dużym czerwonym napisem DAYTONA na tarczy.

Rolex "Bombay" - źródło - Pinterest

Bombay - przydomek nadany typowi koperty, która posiada "fikuśne" zakręcane uszy. Typ spotykany m.in. w ref. 5016, 5018, 6090, 6290 itd.

Komplet pudełek i papierów - źródło - HQMilton

Box & papers (pudło i papiery) - często spotykane określenie pojawiające się na anglojęzycznych aukcjach (nie tylko zegarków Rolex). Dotyczy faktu dołączenia/posiadania do zegarka kompletu pudełek i papierów, co często zwiększa wartość zegarka (jeżeli zestaw ten jest kompletny i cała "papierologia" zgadza się z numerami/modelem zegarka). W przypadku Rolexów vintage standardem jest, że nie ma w komplecie pudeł i papierów, co nie powinno przerażać potencjalnych nabywców.

Bubbleback (wypukły dekiel) - nazwa związana z wczesnymi modelami Rolexa, które miały obłe dekle. Nazwa pochodzi od słowa bubble, która wbrew pozorom po angielsku nie oznacza bubla, tylko bańkę. Dekle były ponoć wypukłe, by jakoś zmieścić w kopercie mechanizm wraz z wystającym rotorem.

Buckley dial - źródło - HQMilton

Buckley dial (tarcza typu Buckley) - spotykana w Rolexach Datejust i Day Date z lat 70-tych i 80-tych, tarcza ta posiada namalowane czarne rzymskie indeksy godzinowe (w komplecie z czarnymi wskazówkami). Nazwana tak na cześć eksperta od zegarków vintage, Johna Buckleya (któremu paradoksalnie ponoć nie podoba się ten typ tarczy).

Cerachrome - tworzywo z którego powstają ceramiczne bezele do najnowszych referencji Submarinera, GMT i Daytony; odpornością na zarysowania znacząco przewyższające aluminium, które stosowano wcześniej.

Rolex Submariner w mroku - źródło - Watchuseek

Chromalight - niebieskawa luma stosowana przez Rolexa, prawdopodobnie tylko po to by marketingowo odciąć się od powiązań z Super-LumiNovą (czyli szwajcarskim odpowiednikiem japońskiej LumiNovy). Istnieją spekulacje, jakoby Chromalight była po prostu przemianowaną Super LumiNovą C9 (lub czymś pomiędzy odcieniami C9 a C7).

Comex - napis widoczny na niektórych Submarinerach i Sea-Dwellerach (ref. 5513, 5514, 1665, 1680, 16600, 16610, 16660, 16800, 168000), dotyczy francuskiej firmy produkującej technologię dla nurków (skrót pochodzący od Compagnie Maritime d’Expertises). Egzemplarze z napisem Comex trafiały w ręce pracowników tej firmy, stąd ich ograniczona ilość i zwiększona wartość kolekcjonerska.

Cyklop - źródło - Time and Tide

Cyclops (cyklop) ­- czyli inaczej lupka powiększająca nad okienkiem z datą (z ang. date magnifier). Element w szczególności kojarzony z Rolexem (gdy występuje na innych zegarkach jest natychmiastowo traktowany jak "zrzynka z Rolexa") dzieli pasjonatów na tych, którzy go nie cierpią, oraz na tych, którzy go lubią/uważają za potrzebny. Typowa lupka w standardzie Rolexa powiększa datę dwuipółkrotnie (x2,5). Specjaliści potrafią rozpoznawać oryginalność niektórych Rolexów po "efekcie czarnej dziury" widocznym pod lupką, polegającym na braku refleksów, które z kolei można zaobserwować w wielu podróbkach.

DJ - często spotykany na forach skrót oznaczający model Datejust. Tak samo DD oznacza Day Date'a; YM - Yacht Mastera; OP - Oyster Perpetual itd. Z kolei skrót TT oznacza Two Tone czyli zegarki złoto-stalowe (dwukolorowe), a ND No Date, czyli wersję Submarinera bez funkcji daty.

Easylink - dodatkowe półogniwo schowane w zapięciu (system przywodzący na myśl tzw. przedłużkę dla nurków), pozwalające na poczekaniu zwiększyć obwód bransolety o dodatkowe parę milimetrów. Rozwiązanie przydatne np. w upalne dni, gdy od temperatury puchną nam nadgarstki.

Rolex Datejust z bezelem typu "engine turned" - źródło - Global Rakuten

Engine turned - typ "nacinanego" bezela ze stali, spotykany głównie w starszych Datejustach (ale nie tylko). Oprócz tego wyróżniamy jeszcze kultowy fluted (karbowany) i smooth (gładki). Różne konfiguracje mają odzwierciedlenie w numerach referencyjnych. Dla przykładu Datejust ref. 1600 posiada gładki bezel, 1601 z karbowany, 1603 stalowy nacinany (wspomniany engine turned).

Glidelock - zapięcie spotykane w najnowszych Submarinerach i Sea-Dwellerach, które pozwala regulować długość bransolety na poczekaniu. Wewnątrz zapięcia znajdują się rowki służące do mikroregulacji. Jest to bardzo wygodne i proste rozwiązanie.

Tarcza typu "honeycomb" - źródło - Lionseek

Honeycomb dial (tarcza typu "pszczeli plaster") - tarcza pokryta mikrokratką, która swoją strukturą przypomina pszczeli plaster. Spotykana głównie w zabytkowych egzemplarzach Rolexów np. Oysterdate'ów czy Air Kingów z lat 50-tych.

Hulk - przydomek nadany Submarinerowi ref. 116610LV, ze względu na zieloną kolorystykę: tarczę o zielonym szlifie promienistym i zielonym ceramicznym bezelu; w połączeniu z masywnym wyglądem kopert (patrz Supercase) spotykanych w ceramicznych Submarinerach.

Bransoleta Jubilee - źródło - A Blog to Watch

Jubilee - kultowy typ bransolety składającej się z pięciu elementów. Choć została zaprojektowana na potrzeby premiery modelu Datejust (w 1945 roku), później pojawiała się także na innych modelach (np. z GMT Master II). Z początku występowała tylko w pełnym złocie, później w połączeniu stal-złoto na końcu w pełnej stali.

Kermit -–przydomek nadany Submarinerowi ref. 16610LV, wydanemu z okazji 50-tej rocznicy wprowadzenia modelu. 16610LV odznacza się powiększonymi indeksami godzinowymi i zielonym obrotowym bezelem (stąd skojarzenie ze znaną żabą z Muppetów).

Złoty Rolex Day Date z tarczą typu "linen" - źródło - HQMilton

Linen dial (lniana tarcza) - tarcza o fakturze przypominającej len. Ceniona przez kolekcjonerów, choć spotykana głównie na starszych Datejustach i Day Date'ach, występująca także np. na Tudorach Prince.

Mercedes hands (wskazówki w stylu Mercedesa) - kultowy zestaw wskazówek kojarzony typowo z Rolexem, występujący w sportowych modelach. Nazwę zawdzięcza wskazówce godzinowej  gdzie luma jest rozłożona równo między trzema ramionami, które w całości przypominają gwiazdę Mercedesa. Teorii dotyczących użycia tego konkretnego designu przez Rolexa jest wiele. Do mnie najbardziej trafia wytłumaczenie, iż ten typ pozwala na łatwe i trwałe rozłożenie większej ilości lumy na dużej powierzchni.

Bransolety typu Oyster - źródło - Hodinkee

Oyster bracelet (bransoleta typu Oyster) ­- charakterystyczna bransoleta z płaskich ogniw, często w pełni szczotkowanych. Design bardzo często kopiowany/stosowany przez innych producentów, mimo to głównie kojarzony właśnie z Rolexem. Opatentowana w 1947 roku, z początku w wersji "rivet" czyli z widocznymi nitami na bokach ogniw, później z doginanej blachy, następnie z pełnych stalowych ogniw.

Oyster case (koperta typu Oyster) - w 1926 roku Rolex wprowadza wodoodporną i "brudoodporną" kopertę typu Oyster. Nazwa z angielskiego oznacza "ostrygę" - jak głosi plotka, nazwa ta przyszła do głowy H. Wilsdorfowi, gdy na wystawnym przyjęciu natrudził się by otworzyć pewnego skorupiaka. Według wersji promowanej przez Rolexa - oyster case to pierwsza wodoodporna koperta na świecie - jeżeli ktoś posiada inne informacje, zapraszam do dyskusji. Co ważne, jej konstrukcja była możliwa m.in. dzięki zakręcanej koronce, której patent został wykupiony od Paula Perregaux i George'a Pereta w 1925. W owym czasie koperta oyster wyglądała jak typowa "kanapka" którą teraz kojarzymy bardziej z wytworami Panerai (jest to o tyle ciekawe, bowiem dawno temu koperty dla Panerai robił... zgadliście - Rolex). Dziś typowym przykładem koperty oyster są chociażby obłe i charakterystyczne koperty stosowane w Rolexach Datejust czy Day Date (także w Tudorach Oyster Prince'ach), jak również bardziej sportowe koperty w modelach Submariner, Sea Dweller itd.

Oysterflex - nazwa nadana gumowej bransolecie, która miała swoją premierę w 2015 roku (pojawiła się na Yacht-Masterze 40).

Oyster Perpetual - to co oznacza człon Oyster już wytłumaczyliśmy. Słowo Perpetual oznacza w przypadku Rolexa "automatyczny", "samonakręcający się" mechanizm (z j. angielskiego perpetual można przetłumaczyć jako "nieustanny"). Dlatego np. Rolex ref. 6694 z manualnym naciągiem posiada nazwę Oysterdate, a nie Oyster Perpetual Date (tak jak np. Rolex ref. 15000, który wygląda podobnie, ale ma naciąg automatyczny).

Rolex "Texan" - źródło - Bob's Watches

Oysterquartz (czyli kwarcowe Rolexy) - ponoć najprostszym sposobem na stwierdzenie, czy mamy do czynienia z podróbką Rolexa, jest sprawdzenie wskazówki sekundowej (czy płynie jak w zegarku mechanicznym, czy przeskakuje co sekundę jak w zegarku kwarcowym - w domniemaniu podróbce). Okazuje się, że Rolex przez pewien czas produkował zegarki kwarcowe (tak, część z oryginalnych Rolexów kryje w swoich trzewiach baterie). Pierwszym takim zegarkiem był model zwany Texan (Rolex ref. 5100), którego serce stanowił mechanizm Beta 21. Miał on na tarczy tylko napis Rolex i Quartz, co dziś przywodzi na myśl najbardziej niechlujne podróbki. Późniejsze modele z mechanizmami kwarcowymi posiadały nazwę Oysterquartz.

Papa Smerf - nazwa kojarzona z Rolexem ref. 116618 ze względu na niebieską kolorystykę bezela i tarczy.

Daytona Paula Newmana - źródło - Esquire

Paul Newman Daytona - wersja Daytony kojarzona głównie z aktorem Paulem Newmanem, który był wielkim fanem sportów motorowych. Choć słynny aktor był właścicielem referencji 6239 z białą tarczą i czarnymi totalizatorami (tarcza nazywana "Panda dial"), za Daytony Paul Newman uznaje się także wersje o odwrotnej kolorystyce (czarna tarcza, białe totalizatory). Niezależnie od wersji, zegarki te obecnie osiągają zawrotne ceny na aukcjach. Co ciekawe, niedawno sprzedano na aukcji oryginalną Daytonę należącą do Newmana (czyli "Paul Newman's Paul Newman Daytona") za bagatela 17,8 milionów dolarów, co na ten moment (2018 rok) czyni ją najwyżej wylicytowanym zegarkiem w historii.

Bransoleta typu "prezydent" - źródło - Pinterest

President - słynny i rozpoznawalny na całym świecie typ bransolety widywany głównie na Rolexach Day Date, składający się z potrójnych półokrągłych ogniw. Wprowadzona w 1956 roku, występuje tylko w pełnym złocie lub platynie (ważny detal przy rozpoznawaniu podróbek). Pomijając najwcześniejsze wersje, typ ten bransolety wyposażony jest w tzw. concealed clasp czyli sprytnie ukryte zapięcie, dzięki czemu bransoleta wygląda jak nieprzerwany ciąg ogniw. Nazwę zawdzięcza modelowi zegarka na którym jest montowana - czyli Day Date'owi, który jest kojarzony jako "zegarek prezydencki", w przeszłości noszony m.in. przez prezydenta USA, Eisenhowera.

Rolex Tridor - źródło - Bob's Watches

Rollesor, Rolesium i Tridor - Rollesor to w języku Rolexa kombinacja złota i stali (czyli wspomniane wcześniej Two Tone), Rolesium to kombinacja platyny i stali, natomiast Tridor to połączenie trzech kolorów złota: białego, różowego i żółtego; spotykane w bransolecie bardzo rzadkiej wersji Day Date'a.

Root Beer - z angielskiego piwo korzenne, tutaj rozumiane jako konkretny typ bezela w modelach GMT i GMT II w kolorze brązu i złota.

Tarcza Sigma - źródło - The Watch Club

Sigma dial (tarcza Sigma) - typ tarczy opatrzonej greckimi literami σ (Sigma) przy napisie Swiss na dole tarczy, co w połączeniu z oznaczeniem trytu (T) wygląda tak: σ T Swiss T σ. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku (w dobie kryzysu kwarcowego kiedy to znaczna część szwajcarskich manufaktur upadła z powodu pojawienia się zegarków kwarcowych) istniała pewna inicjatywa, by "chwalić się" użyciem złota na tarczy zegarka, co miało zwiększyć jego postrzeganą wartość wśród konsumentów (i jednocześnie uzasadniać wyższą cenę). W przypadku Rolexa tarcza Sigma oznacza, że indeksy godzinowe w danym zegarku zostały wykonane z litego złota. Oczywiście, jak to w świecie pasjonatów i zbieraczy, tarcze sigma są bardzo pożądane i cenione przez kolekcjonerów.

Steve McQueen's Explorer -  Explorer II ref. 1655 z pomarańczową wskazówką, widziany na ręce aktora w filmie Le Mans, później kojarzony z McQueenem tak jak pewna Daytona z Paulem Newmanem.

Rolex Day Date z tarczą z Malachitu - źródło - Jake's Rolex World

Stone dials (kamienne tarcze) - bardziej "biżuteryjne" linie Rolexa, jak Datejust czy Day Date mogą pochwalić się tarczami z kamieni półszlachetnych (onyksów, lapis lazuli, tygrysiego oka, malachitów itd.). O dziwo nie są to tylko wytwory zewnętrznych zakładów jubilerskich, ale także w wielu przypadkach mowa o  tarczach fabrycznie wytwarzanych przez Rolexa - w tych przypadkach oczywiście bardzo drogie i poszukiwane przez entuzjastów marki, co niesie za sobą odpowiednią cenę.

Rolex Submariner w kopercie "Supercase" - źródło - Bob's Watches

Supercase i superoyster - wraz z zapotrzebowaniem na większe, bardziej masywne zegarki, Rolex wprowadził pewne ulepszenia w wyglądzie kopert Submarinerów. Supercase ma bardziej masywny wygląd, głównie dzięki znacznemu poszerzeniu uszu. Choć optycznie wygląda na 42mm, nadal mieści się w średnicy 40mm. Superoyster z kolei oznacza najnowszą, najbardziej solidną wersję bransolety oyster, która posiada pełne ogniwa (łącznie z ogniwami końcowymi, które są idealnie wyfrezowane pod krzywiznę koperty) i kute zapięcie.

Superlative Chronometer - chronometer oznacza bardzo precyzyjne narzędzie do pomiaru czasu. Dodanie przez Rolexa słowa superlative ma oznaczać najwyższy stopień precyzji. Oznaczenie to spotykane jest na Rolexach od 1957 roku. Do niedawna było to tylko marketingowe zagranie, jednak od jakiegoś czasu Rolex doprecyzował swój standard i obecnie tytuł ten daje gwarancję odchyłek nie większych niż -2/+2s na dobę.

Rolex Datejust z tarczą typu "tapestry" - źródło - HQMilton

Tapestry dial (tarcza gobelinowa) - typ tarczy w pionowe pasy, które przy mocnym zbliżeniu dodatkowo odsłaniają promienisty mikrowzór. Bardzo efektowna i jak to zwykle bywa - pożądana przez kolekcjonerów - chociaż statystycznie (na podstawie obserwacji opinii na zagranicznych forach) raczej przegrywa z wcześniej omówionym wzorem lnianym (patrz linen dial).

Koronka z oznaczeniem wodoodporności "Triplock" - źródło - Becker Time

Triplock i twinlock - nazwy odnoszące się do rodzajów zakręcanych koronek stosowanych w danym modelu, wskazujące na zagwarantowaną w ten sposób wodoodporność. Twinlock to 100m/330ft WR, natomiast Triplock gwarantuje 300m/1000ft WR. System Twinlock posiada dwie uszczelki, Triplock cztery. Twinlock oznaczany jest na koronce w postaci kreski (-) lub dwóch kropek (..), natomiast Triplock trzech kropek (...).

Tropical dial (tarcza tropikalna) - typ tarczy spotykany nie tylko w świecie Rolexów. Jej wyjątkowość polega na wybarwieniu się tarczy pod wpływem działania słońca, temperatury i wilgoci. Czarne tarcze z czasem nabierają np. czekoladowego koloru. Ładnie wybarwiona tarcza tropikalna potrafi znacząco wpłynąć na wartość zegarka, czyniąc z niego łakomy kąsek dla kolekcjonerów.