Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Mi��dzynarodowy Uk��ad Jednostek Miar

  • Międzynarodowy układ jednostek miar

    układ jednostek miar nazywany w skrócie układem SI od pierwszych liter tej nazwy w języku francuskim (franc. Système international d’unités). Został opracowany i zalecony w roku 1960 na XI Generalnej Konferencji Miar. W Polsce został wprowadzony ustawą Rady Ministrów w roku 1966. Zaletą układu SI jest między innymi unifikacja jednostek miar przez ustalenie dla każdej wielkości tylko jednej jednostki, powiązanej – w sposób spójny – z jednostkami innych wielkości. (źródło)

  • Wymiarowanie mechanizmów

    wymiarowanie dawniej tylko w liniach paryskich, obecnie w milimetrach. Oprócz wymiarów firmy produkujące podają także kaliber i referencję zegarka.

  • Suwmiarka uniwersalna

    przyrząd pomiarowy do mierzenia średnic i długości wałków, średnic i głębokości otworów oraz różnych występów. Mierzenie suwmiarką uniwersalną polega na wykorzystaniu zasady noniusza. Długość noniusza wynosi 9mm, a jest on podzielony na 10 części – tak więc jedna działka noniusza wynosi 0,9 mm, co umożliwia odczytywanie wyników pomiaru z dokładnością do 0,1 mm. Gdy suwak przesunie się tak, że szczęki zetkną się ze sobą, wtedy zerowa kreska noniusza trafia w dziewiątą kreskę podziałki. Gdy szczęki suwmiarki rozsunie się w celu zmierzenia jakiegoś przedmiotu i kreska zerowa noniusza znajduje się np. między 19 a 20 kreską podziałki a ósma kreska noniusza trafia w kreskę podziałki, wtedy wartość mierzona wynosi 19,8 mm.

  • Przyrządy pomiarowe

    narzędzia lub urządzenia służące do przetwarzania wielkości mierzonej na wskazanie lub inną równoważną informację. W pracowni zegarmistrzowskiej i przemyśle zegarowym mają zastosowanie następujące przyrządy pomiarowe:

    • cyrkle
    • macki
    • suwmiarki
    • mikrometry
    • kątomierze
    • czujniki
    • mikroskopy i projektory

  • Pomiary warsztatowe

    pomiary obejmujące mierzenie i sprawdzanie. Mierzenie wymiarów jakiegoś przedmiotu polega na porównaniu wymiaru z wzorcem, który jest umownie przyjętą wielkością, określoną z możliwie największą dokładnością. Pomiary zawsze są obarczone pewnymi błędami, wynikającymi z niedokładności narzędzi pomiarowych oraz z niedoskonałości osoby dokonującej pomiaru (błędy subiektywne). Warsztatowe narzędzia pomiarowe służą do pomiaru długości, średnic wałków, wymiarów otworów, kątów, gwintów itp. z odpowiednią dokładnością. W zegarmistrzostwie stosuje się przyrządy pomiarowe stałe i nastawne. Sprawdzanie różni się od mierzenia tym, że podczas tej czynności porównuje się wykonany przedmiot nie z wzorcem, lecz ze sprawdzianem, za pomocą którego można stwierdzić, czy wymiar wykonanego przedmiotu nie przekracza określonej granicy.

  • Miarka czopów

    przyrząd do mierzenia średnicy czopów zegarkowych w setnych milimetrach. Miarka czopów może być szczelinowa lub otworowa.

  • Błędy pomiarów

    pomiary zawsze są obarczone pewnymi błędami. Błąd pomiaru jest to różnica między wynikiem pomiaru a rzeczywistą wartością mierzonej wielkości. Błędy pomiarowe mogą być systematyczne lub przypadkowe.

    Błędy systematyczne są to błędy, które podczas wielu pomiarów tej samej wartości, wykonywanych w tych samych warunkach, są nie zmienne lub zmieniają się według znanej reguły (systematycznie). Można je więc obliczyć lub wyznaczyć doświadczalnie i uwzględnić w wyniku pomiaru przez wprowadzenie poprawki. Błąd systematyczny powstaje np. w pomiarach źle wyskalowanym przyrządem pomiarowym.

    Błędy przypadkowe są to błędy, które podczas wykonywania dużej liczby pomiarów zmieniają się według nieustalonej reguły i wynikają z wielu drobnych, często nieuchwytnych przyczyn (np. luzów, tarcia, sprężystości narzędzia itp.). Wszystkie błędy wyników pomiaru mogą być spowodowane błędami: narzędzia pomiarowego, sposobu mierzenia i obserwacji.

    Błędy narzędzia pomiarowego pochodzą z nie właściwego wyskalowania, niedokładnego wykonania wskaźników lub innych elementów narzędzia, różnicy temperatur narzędzia i przedmiotu mierzonego, luzów, tarcia, poślizgu, nieszczelności itp. Błędy powstające na skutek różnic temperatur powodowane są różną rozszerzalnością przedmiotu i narzędzia pomiarowego. Aby uniknąć wprowadzania z tego powodu poprawek, przyjęto, że te wszystkie pomiary należy wykonywać w temperaturze 20°C, zwanej temperaturą odniesienia.
    Dokładność wyniku pomiaru zależy także od sprężystości przyrządu pomiarowego oraz sprężystości mierzonego przedmiotu. Naciski przyrządu pomiarowego są czasami znaczne i mogą także powodować błędy pomiaru.
    Również osoba dokonująca pomiarów może popełniać błędy subiektywne, których przyczyną jest nieraz wada wzroku, nieuwaga, niedostateczne przygotowanie fachowe itp. Dlatego w tych przypadkach, gdy chcemy uzyskać dokładny wynik pomiaru, nie wyystarczy raz tylko zmierzyć, ale po wykonaniu kilku pomiarów za właściwy należy przyjąć wymiar będący średnią arytmetyczną wszystkich pomiarów.

  • Watch Tuner Timegrapher

    aplikacja do pomiaru parametrów mechanizmu. Za pomocą aplikacji można zmierzyć między innymi częstotliwość pracy mechanizmu zegarka, jego odchyłkę dobową i amplitudę. Autorem aplikacji jest Bartłomiej Świątek. (źródło)

  • Zakład Pomiarów Czasu MERA-PIAP, Warszawa

    zakład, który od roku 1966 przez kilka lat produkował kwarcowe zegary pierwotne okrętowe i stacjonarne.

  • Układ SI (patrz: Międzynarodowy Układ Jednostek Miar)

  • SI (patrz: Międzynarodowy Układ Jednostek Miar)

  • Sekunda

    jednostka czasu dla Międzynarodowego Układu Jednostek (SI) przyjęta w 1967 r. na XIII. Gen. Konf. Miar; Ma ona następujące brzmienie: Sekunda jest czasem trwania 9 192 631 770 okresów promieniowania, odpowiadających przejściu między dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podstawowego atomu cezu 133. W 1997 roku powyższą definicję uzupełniono dodatkową uwagą uściślającą: Powyższa definicja odnosi się do atomu cezu w stanie podstawowym w temperaturze 0 K. Definicje zmieniały się na przestrzeni lat: do roku 1954 sekunda to 1/86 400 część średniej doby słonecznej; od roku 1954 – 1/31 556 925,9747 część roku zwrotnikowego; od roku 1960 – 1/31 556 925,9747 część roku zwrotnikowego 1900, styczeń 0, godzina 12 czasu efemeryd; od roku 1967 – Czas trwania 9 192 631 770 okresów promieniowania, odpowiadającego przejściu między dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu odstawowego atomu cezu 133; od roku 1997 - Definicję z 1967 r. uzupełniono uwagą: Powyższa definicja odnosi się do atomu cezu w stanie podstawowym w temperaturze 0.

  • Przymiar do gwintów (patrz: Wzornik)

  • Miarka sprężyn

    przyrząd do mierzenia grubości i szerokości sprężyn napędowych do zegarków oraz średnicy zwiniętej sprężyny.

  • Miarka balansu

    przyrząd do sprawdzania długości osi balansu, np. od końca czopa do ramienia balansu.

  • Legalizacja narzędzia pomiarowego

    jest to urzędowe stwierdzenie zgodności tegoż narzędzia z wymaganymi przepisami i udokumentowanie tej zgodności cechą urzędową.

  • Chronometria

    nauka zajmująca się w szerokim zakresie zagadnieniami pomiarów czasu, a mianowicie ustalaniem jednostek czasu, metod jego pomiaru, badaniem właściwości zegarów i urządzeń zegarowych, zasad ich działania, obsługi itp. (źródło)

  • Jumbo

    – częste określenie modeli Royal Oak od Audemars Piguet oznaczające stosunkowo dużych rozmiarów, obłą kopertę. (źródło)

  • Double Chronograph

    - (z ang. podwójny chronograf) komplikacja ta pozwala na odczytywanie tzw. międzyczasów, czyli czasów uzyskanych na pewnym odcinku wyścigu (np. okrążenia, czy długości basenu), z zachowaniem ciągłości wykonywania pomiaru głównego. Rozwiązanie to jest możliwe dzięki wykorzystaniu dwóch sekundników chronografu. W trakcie spoczynku oraz przy standardowym odmierzaniu czasu z wykorzystaniem stopera są one idealnie zgrane ze sobą i nachodzą jedna na drugą. Sprawia to wrażenie, jakby były jednym ramieniem. W celu uzyskania wyniku międzyczasu należy w trakcie pomiaru nacisnąć przycisk zlokalizowany na godzinie 10-tej. Spowoduje to zatrzymanie się sekundnika widocznego na pierwszym planie. Reszta wskaźników, w tym drugi sekundnik, skrywający się dotychczas za wskazówką prezentującą wynik międzyczasu, będą nieustannie prowadziły pomiar. W celu ponownej synchronizacji obu sekundników bez zatrzymania chronografu, wystarczy ponownie nacisnąć i zwolnić przycisk zlokalizowany po lewej stronie koperty. (źródło)

  • Rezonans

    - aby układy balansowe mechanizmów zegarka mogły się ze sobą synchronizować, muszą być ściśle dostrojone. Spowolnienie któregoś z nich, zwiększa prędkość drugiego o tę samą wartość, ale oba układy będą dążyć do powrotu, uśredniania i minimalizowania efektów zewnętrznych wpływów, gdy znajdą swój rytm dzięki zjawisku rezonowania. Zalety rezonansu są trojakie: 1) stabilizujący wpływ na pomiar czasu, co oznacza lepszą dokładność, 2) ochrona energii, czyli niejako ułatwianie pracy jednego z układów dzięki drugiemu i odwrotnie, stąd wspomniane wcześniej oszczędzanie energii, 3) zmniejszenie negatywnego wpływu na dokładność pomiaru czasu ze względu na zewnętrzne zakłócenia, takie jak np. wstrząsy co oczywiście również ma wpływ na dokładność. (źródło)

  • Superlative Chronometer

    chronometer oznacza bardzo precyzyjne narzędzie do pomiaru czasu. Dodanie przez Rolexa słowa superlative ma oznaczać najwyższy stopień precyzji. Oznaczenie to spotykane jest na Rolexach od 1957 roku. Do niedawna było to tylko marketingowe zagranie, jednak od jakiegoś czasu Rolex doprecyzował swój standard i obecnie tytuł ten daje gwarancję odchyłek nie większych niż -2/+2s na dobę. (źródło)

  • Temperature Measurement (TMT)

    Termometr w zegarku - patent firmy Ball. Mechanizm BALL TMT napędza pierwszy na świecie mechaniczny termometr w zegarku od -35 ° C do 45 ° C (-31 ° F do 113 ° F). Technologia wykorzystuje spiralny bimetaliczny termometr do pomiaru temperatury z większą dokładnością niż moduły temperatur używane w dotychczasowych zegarkach. (źródło)

  • WPZ (patrz: Wysoce Precyzyjny Zegarek)

    – Wysoce Precyzyjny Zegarek Certyfikat dokładności chodu zegarka wydawany przez firmę Polpora. Zielonogórski producent jako pierwszy w Polsce nawiązał współpracę z Urzędem Miar w Warszawie w celu przeprowadzenia szczegółowych testów precyzji chodu zegarka. (źródło)

  • High-intensity titanium

    - stop tytanu z niobem i żelazem. Jego twardość w skali Vickersa wynosi od 250 do 350 jednostek. Przykładowo stal 316 L ma od 200 do 220 HV. (źródło)

  • Zegarek z dodatkowymi elementami komplikującymi konstrukcję jego mechanizmu

    zegarek specjalny, który oprócz wskazywania czasu ma do spełnienia jeszcze inne dodatkowe zadanie. Zegarek skomplikowany wyróżnia się dużą liczbą części o małych wymiarach. Ruchów części często nie można dostrzec nawet przez lupę. Ponieważ w małej przestrzeni znajduje się wiele kół, płytek, dźwigni i sprężynek, więc ze względu na oszczędność miejsca mają one nieraz bardzo dziwne kształty. Do zegarków skomplikowanych należy zegarek z naciągiem automatycznym, zegarek z kalendarzem, budzik naręczny, stoper i zegarek ze stoperem oraz repetier. Do zegarków skomplikowanych należy także zegarek ażurowy (szkieletowy) ze względu na misterne wykonanie i bardzo delikatne części. (źródło)

  • Zegarek

    zegar o małych rozmiarach, przystosowany do noszenia jako przedmiot osobistego użytku, najczęściej naręczny lub kieszonkowy. Pierwszy zegar mechaniczny o małych wymiarach i przystosowany do noszenia zbudował w 1510 r. Peter Henlein w Norymberdze. prof. Z. Mrugalski Zegarki możemy podzielić na:

    • kieszonkowe
    • naręczne
    • pierścionkowe
    • wisiorkowe
    • inne
    Zegarek mechaniczny składa się z podobnych zespołów i części, z jakich składa się zegar mechaniczny, lecz części te są, z wiadomych względów, znacznie mniejsze. Większa różnica tkwi w sposobie nakręcania i konstrukcji urządzenia naciągowo-nastawczego. Pod tym względem rozróżnia się zegarki z naciągiem
    • sprzęgnikowym
    • chybotkowym
    W zależności od zastosowanego wychwytu rozróżnia się zegarki:
    • cylindrowe
    • kotwicowe
    Ze względu na jakość zegarki dzieli się na:
    • popularne
    • szablonowe
    • markowe
    W zależności od zastosowanego regulatora rozróżnia się zegarki:
    • balansowe
    • kamertonowe
    • kwarcowe (o wskazaniach analogowych jak i cyfrowych)

  • Zegar sterujący

    zegar działający w sposób ciągły lub doraźnie. Może być uruchamiany w miarę potrzeby na ustalony czas, po upływie którego są włączane odpowiednie urządzenia. Zegarem sterującym jest wyłącznik zegarowy, automat schodowy i automat laboratoryjny, zegar sterujący oświetleniem reklam i ulic.

  • Zegar sportowy

    czasomierz używany do pomiaru czasu w różnych dyscyplinach sportowych. Dawniej używano tylko stopera. Obecnie, w zależności od potrzeb, buduje się wiele odmian czasomierzy i urządzeń chronometrycznych. Sprzęt chronometryczny używany w sporcie można podzielić na:

    • zegary do gier sportowych
    • stopery mechaniczne włączane ręcznie
    • stopery mechaniczne włączane elektrycznie
    • elektroniczne przyrządy pomiarowe
    Podczas meczów piłki nożnej czas wskazują zegary, zwykle elektryczne, o specjalnej tarczy z podziałką 45-minutową, które uruchamia się z chwilą rozpoczęcia meczu. Stoperem mechanicznym włączanym ręcznie nie można uzyskać wyników dokładniejszych niż 0,2 s. Urządzeniami elektromechanicznymi lub elektronicznymi osiąga się dokładność 0,05 s. W celu zarejestrowania kolejności poszczególnych zawodników – oprócz fotokomórki – na mecie jest jeszcze zazwyczaj ustawiona kamera fotograficzna, filmowa lub telewizyjna z urządzeniem rejestrującym, sprzężona z urządzeniami do pomiaru czasu (zob. chronometraż sportowy).

  • Zegar naturalny

    prymitywny przyrząd do pomiaru czasu wykorzystujący elementarne zjawiska fizyczne, np. padanie cienia słonecznego (zob. zegar słoneczny), prędkość przepływu strumienia wody (zob. zegar wodny) lub przesypywanie się piasku przez przewężenie odpowiedniego naczynia (zob. zegar piaskowy – klepsydra), rozwijanie się kielichów kwiatów itp. (zob. zegar kwiatowy).

  • Zegar kontrolny wejścia-wyjścia

    zegar służący do sprawdzania obecności pracowników w zakładach przemysłowych i handlowych. Zegar kontrolny drukujący jest wyposażony w urządzenie, które stempluje na karcie czas wejścia i czas wyjścia z zakładu. Każdy pracownik ma swoją kartę, którą wkłada w wycięcie znajdujące się w obudowie zegara i naciska dźwignię. W tym czasie urządzenie drukujące odbija na karcie dzień miesiąca, godzinę i minutę. Mechanizm zegara co minutę przesuwa cyfry drukujące. Do przesuwania datownika służy napęd dodatkowy, aby podczas naciskania dźwigni nie było przerw i zakłóceń w chodzie zegara. Nowsze zegary kontrolne są wyposażone w elektryczny, w pełni zautomatyzowany mechanizm drukujący, eliminujący naciskanie dźwigni. Zegary takie mają znacznie mniejsze wymiary oraz proste obudowy z tworzyw sztucznych. Włożenie karty kontrolnej w wycięcie obudowy uruchamia mechanizm drukujący, który odbija na niej datę i czas.