Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Wy����cznik elektryczny

  • Zegar elektryczny

    każdy zegar zasilany prądem elektrycznym, nawet gdy tylko jeden z jego zasadniczych zespołów jest uruchamiany elektrycznie, np. zegar z naciągiem elektrycznym. Zegary elektryczne są zasilane prądem stałym z akumulatorów... zobacz więcej

  • Wyłącznik elektryczny (przełącznik)

    przyrząd przeznaczony do włączania i wyłączania prądu, tj. do zamykania i otwierania obwodu elektrycznego. Rozróżnia się wyłączniki elektryczne:

    • stykowe
    • rtęciowe
    Sposób zwierania styków może być różny – najczęściej następuje przez przechylenie dźwigni w wyłączniku dźwigniowym lub naciśnięcie klawisza w wyłączniku klawiszowym. Wyłącznik elektryczny rtęciowy działa na zasadzie przepływu rtęci w przechylanej ampułce. Przechylanie ampułki do położenia poziomego powoduje zamknięcie obwodu elektrycznego.

  • Silnik elektryczny

    maszyna przetwarzająca energię elektryczną na energię mechaniczną. Składa się z części nieruchomej – stojana oraz części obracającej się – wirnika. Rozróżnia się:

    • Silnik elektryczny prądu przemiennego
    • Silnik elektryczny prądu stałego

  • Regulator sprężysto-elektryczny

    regulator drgający wysokiej częstotliwości (300Hz – 10 MHz), którego masa drgająca ulega odkształceniom sprężystym. Regulatory tego typu są pobudzane do drgań impulsami elektrycznymi. Takim regulatorem jest oscylator kamertonowy i oscylator kwarcowy. Oscytatory te są stosowane w zegarach i w zegarkach do mierzenia czasu z dużą dokładnością.

  • Przełącznik elektryczny (patrz: Wyłącznik elektryczny)

  • Prąd elektryczny

    przepływ ładunków elektrycznych. Za kierunek przepływu uważa się kierunek ruchu ładunków dodatnich.

  • Oscylator sprężysto-elektryczny (patrz: Regulator sprężysto-elektryczny)

  • Naprawa zegarów elektrycznych

    naprawa, która powinna się odbywać na stole dostosowanym do tej czynności i za pomocą odpowiednich narzędzi i przyrządów. Do badania zegara elektrycznego i wyszukiwania błędów potrzebny jest miernik elektryczny. Badanie zegara elektrycznego i jego naprawa przebiegają różnie – w zależności od rodzaju zegara. Zwykle mamy do czynienia... zobacz więcej

  • Naprawa budzików elektrycznych

    Naprawa wymagająca szczególnego zwrócenia uwagi na konstrukcję - wprawdzie naprawia się cały budzik, a nie tylko jego urządzenia sygnalizujące, ale gdy jego mechanizm chodu jest mechaniczny, a dzwonek elektryczny lub odwrotnie - to inaczej należy badać i naprawiać zespół mechaniczny, a inaczej - elektryczny. Jeszcze przed wyjęciem mechanizmu z obudowy bada się go szczegółowo. Sprawdza się czy wskazówki nie zaczepiają o siebie lub nie ocierają o szkło lub o tarczę. Po wyjęciu z obudowy bada się szczegółowo - osobno zespół mechaniczny i osobno zespół elektryczny. Zwłaszcza podczas naprawy skomplikowanych budzików elektrycznych należy zachować zasadę polegającą na tym, aby w czasie rozbierania mechanizmu poddawać dokładnej analizie sposób działania i układ poszczególnych części. Ułatwia to wyszukanie usterek i ponowne składanie mechanizmu po naprawie.

  • Napęd magnetoelektryczny (patrz: Napęd elektryczny balansu)

  • Napęd elektryczny wahadła

    Napęd, w którym wahadło otrzymuje impulsy bezpośrednio od elektromagnesu albo pośrednio przez sprężynkę. W zależności od zasady działania rozróżnia się urządzenie sterujące napędu elektrycznego wahadła:

    • stykowe, w których obwód elektryczny jest zwierany przez styki uruchamiane przez wahadło
    • bezstykowe - indukcyjne, w których obwód cewki roboczej (napędowej) jest zamykany przez tranzystor sterowany impulsami wzbudzanymi w cewce sterującej, na którą oddziałuje magnes trwały przymocowany do wahadła i poruszający się względem nieruchomych cewek
    • bezstykowe - fotoelektryczne, w których elektromagnes napędowy jest sterowany przez układ elektroniczny z fotodiodą, zasłanianą przed światłem żarówki przysłoną przymocowaną do wahadła.

  • Miernik elektryczny uniwersalny

    przyrząd pomiarowy zbudowany tak, że służy do mierzenia dwóch lub więcej wielkości elektrycznych – zarówno prądu stałego jak i przemiennego. Miernik elektryczny uniwersalny ma zmienne zakresy pomiarowe, dzięki czemu są możliwe pomiary w szerokim zakresie wartości. Jest to przeważnie wielozakresowy przyrząd magnetoelektryczny prostownikowy.

  • Miernik elektryczny

    np. woltomierz, amperomierz, omomierz - przyrządy do pomiaru wielkości elektrycznych. Mierniki elektryczne działające na zasadzie magnetycznej można podzielić na:

    • elektromagnetyczne, w których ruchoma płytka z miękkiego żelaza podczas przepływu prądu staje się magnesem i przechyla wskazówkę.
    • magnetoelektryczne, w których ruchoma cewka umieszczona między biegunami magnesu trwałego podczas przepływu prądu jest przechylana wraz z umieszczoną na niej wskazówką przez bieguny tegoż magnesu.
    • elektrodynamiczne, w których ruchoma cewka jest odchylana wraz z umieszczoną na niej wskazówką przez prąd przepływający przez drugą cewką nieruchomą - lub odwrotnie.
    Tłumik powietrzny powoduje spokojne wychylanie i natychmiastowe zatrzymanie się wskazówki.

  • Magnetoelektryczny napęd (patrz: Napęd elektryczny balansu)

  • Impuls elektryczny

    przepływ prądu w ciągu pewnego krótkiego odstępu czasu. W sieci czasu impulsy elektryczne są przesyłane z zegara pierwotnego do zegarów wtórnych w celu ich napędzania. W balansowych zegarach elektronicznych impuls elektryczny służy do napędzania balansu. Powinien on trwać 0,007 - 0,009 s, impulsy trwające dłużej wyczerpują bezużytecznie baterię elektryczną, krótsze nie zapewniają wymaganej amplitudy wahań balansu.

  • Elektryczny napęd wahadła (patrz: Napęd elektryczny wahadła)

  • Elektryczny napęd balansu (patrz: Napęd elektryczny balansu)

  • Budzik elektryczny

    budzik, w którym jeden lub obydwa mechanizmy, mechanizm chodu i mechanizm budzenia, są zasilane prądem elektrycznym. Jest to najczęściej zegar bateryjny, wyposażony w dzwonek elektryczny lub brzęczyk (zob. źródła dźwięku; naprawa budzików elektrycznych).

  • Bezpiecznik elektryczny

    element elektryczny, topikowy lub automatyczny, przerywający obwód prądu podczas zwarcia lub nadmiernego poboru prądu, dzięki któremu uzyskuje się zabezpieczenie urządzenia elektrycznego przed uszkodzeniem. Po przekroczeniu wartości nominalnej przepływającego prądu w bezpieczniku topikowym ulega stopieniu cienki drut topikowy co wymaga wymiany bezpiecznika na nowy, natomiast w bezpieczniku automatycznym pasek bimetalowy rozchyla się wskutek nagrzania i rozwiera styki, co chroni bezpiecznik przed uszkodzeniem.

  • Pojedynczy zegar elektryczny (patrz: Zegar niezależny)

  • Napęd elektryczny balansu

    Urządzenie napędowe, w którym balans otrzymuje impuls energii od elektromagnesu, składającego się z cewki i magnesu trwałego. W ten sposób balans staje się zespołem napędowym dla mechanizmu zegarowego. Balans napędzany elektrycznie może otrzymywać impulsy bezpośrednio od elektromagnesu lub pośrednio przez sprężynkę, którą napina elektromagnes. Impulsy energii udzielane przez sprężynkę są stałe i nie zależą od zmian napięcia prądu zasilającego. W zależności od zasady działania rozróżnia się urządzenia napędowe balansu elektromagnetyczne, w których impuls napędowy powstaje wskutek działania nieruchomego elektromagnesu na zworę zamocowaną na osi balansu, oraz urządzenia napędowe magnetoelektryczne, w których impuls napędowy powstaje w wyniku działania pola magnetycznego cewki na pole magnetyczne magnesu trwałego, przy czym cewka jest przymocowana do szkieletu mechanizmu, a magnes do balansu lub odwrotnie.

  • Naciąg termoelektryczny

    urządzenie naciągowe składające się z grzałki i dwóch podwójnych szklanych zbiorników. Dolnych i górnych. W dolnych zbiornikach znajduje się alkohol etylowy. Grzałka ogrzewa kolejno jeden z czterech zbiorników połączonych ze sobą krzyżowo. Pod wpływem ciepła alkohol znajdujący się w zbiorniku, paruje i przemieszcza się do zbiornika górnego. Gdy większość alkoholu znajdzie się w zbiorniku nastąpi obrót zespołu, a tym samym naciągnięcie sprężyny napędowej przez urządzenie zapadkowe.

  • Naciąg elektryczny

    urządzenie naciągowe, które jest stosowane w zegarach domowych i pojazdowych z regulatorem wahadłowym (zob. wahadło) lub regulatorem balansowym – zarówno o napędzie obciążnikowym, jak i napędzie sprężynowym. Przetwornikami energii elektrycznej na mechaniczną są elektromagnesy (zob. naciąg elektromagnetyczny) zasilane prądem stałym (zwykle z baterii o napięciu 1,5 V) oraz silniki elektryczne (zob. naciąg silnikowy) zasilane prądem stałym z baterii albo prądem przemiennym z sieci energetycznej.

  • Akumulator elektryczny

    urządzenie do magazynowania energii elektrycznej w postaci energii chemicznej; akumulator jest rodzajem odwracalnego ogniwa galwanicznego; energia akumulatora może być uzupeniana przez tzw. ładowanie z innego źródła prądu stałego (lub przemiennego za pomocą prostownika); ładowaniu akumulatora towarzyszą odwracalne przemiany chemiczne, które stają się źródłem energii elektryczej podczas rozładowywania; w zależności od zastosowanego elektrolitu rozróżnia się akumulatory kwasowe i zasadowe.

  • Źródła prądu

    źródła do zasilania prądem zegarowych urządzeń stacjonarnych np. sieć czasu jest zasilana akumulatorem. Do zasilania urządzeń zegarowych z napędem lub naciągiem elektrycznym korzysta się z prądu sieci energetycznej o napięciu 230V. Do zasilania zegarów domowych stosuje się ogniwo suche o napięciu 1,5 V, nazywane baterią. Do zasilania zegarków stosuje się miniaturowe ogniwa zwane też bateriami do zegarków.

  • Źródła dźwięku zegarów

    elementy lub zespoły stosowane do sygnalizowania wskazań zegarów. Najczęściej stosuje się metalowe dzwonki i gongi pobudzane przez uderzanie. Dzwonki mają zastosowanie w budziku, gongi spiralne w popularnych zegarach bijących, a gongi proste w zegarach podłogowych i kominkowych. Rzadziej są stosowane gongi membranowe. W zegarach kukułkowych mają zastosowanie piszczałki fletowe, natomiast w zegarach i budzikach grających pozytywka. W budzikach elektrycznych mają zastosowanie miniaturowe dzwonki elektryczne lub brzęczyki membranowe pobudzane przez generator akustyczny (zob. zegar grający).

  • Zjawisko piezoelektryczne

    zjawisko piezoelektryczne polega na powstawaniu na przeciwległych ścianach niektórych kryształów ładunków elektrycznych o przeciwnych znakach pod wpływem rozciągania lub ściskania kryształu; i na odwrót – płytka kryształu, umieszczona w zmiennym polu elektrycznym, podlega drganiom mechanicznym o dużej stabilności.

  • Zegarek kwarcowy

    Zegarek, podobnie jak zegar kwarcowy, składa się z:

    • oscylatora kwarcowego
    • układu scalonego o dużej skali integracji
    • wskaźnika czasu
    • baterii zasilającej
    Jego części są odpowiednio mniejsze. W zegarkach kwarcowych są stosowane głównie elementy elektroniczne. Wnętrze zegarka kwarcowego przypomina raczej zminiaturyzowaną aparaturę radiową niż mechanizm zegarka. Główną rolę odgrywa w nim oscylator kwarcowy, jako regulator chodu, oraz układ scalony. W niektórych zegarkach układ scalony zawiera 1000 – 8000 elementarnych tranzystorów, znajdujących się na płytce krzemowej o powierzchni kilku milimetrów kwadratowych. Dzielnik częstotliwości, znajdujący się w tym układzie, zmienia wysoką częstotliwość drgań oscylatora kwarcowego, najczęściej 32 768 Hz, na częstotliwość 1 Hz. Przetwarzanie drgań elektrycznych na wskazania zegarka odbywa się elektromechanicznie lub elektronicznie.
    • Przetwarzanie elektromechaniczne odbywa się za pomocą silnika skokowego lub innego przetwornika, napędzającego przekładnię wskazań, w wyniku czego otrzymuje się wskazania analogowe.
    • Natomiast przetwarzanie elektroniczne odbywa się bez żadnych elementów mechanicznych, lecz tylko za pomocą układów elektronicznych, dających w wyniku wskazania cyfrowe.
    Ukazują się coraz to nowe zegarki kwarcowe, które – oprócz wskazań czasu – mają różne wskazania dodatkowe, a jest ich dzisiaj całe mnóstwo.

  • Zegarek kamertonowy

    zegarek wyposażony w oscylator kamertonowy; pierwszy zegarek kamertonowy, nazwany Accutron, został wykonany w Szwajcarii w roku 1960 przez firmę Bulova; zasada jego działania polega na przenoszeniu drgań widełek kamertonu za pomocą zapadek na miniaturowe koło zapadkowe, o średnicy 2,4 mm, o 300 zębach na obwodzie podziałka wynosi 0,025 mm; zastosowanie tak małej podziałki jest konieczne w celu zapewnienia prawidłowego działania, gdyż podziałka musi być mniejsza od amplitudy drgań kamertonu; koło zapadkowe przez przekładnię wskazań napędza wskazówki zegarka; istnieją także zegarki kamertonowe z elektrycznym zliczaniem drgań; zegarki kamertonowe nie są wrażliwe na wstrząsy, odznaczają się dużą dokładnością chodu, ale ich produkcja napotyka duże trudności, dotyczy to zwłaszcza wykonania koła zapadkowego z bardzo małymi ząbkami. (źródło)

  • Zegar wielki

    zegar, który może być zegarem wieżowym, zegarem ulicznym lub zegarem dworcowym. Zegary wielkie to zwykle zegary publiczne do ogólnego użytku. Dawne zegary publiczne były zegarami mechanicznymi z dużymi mechanizmami z napędem obciążnikowym. Obecnie stosuje się zegar elektryczny z dużą tarczą i wskazówkami, napędzanymi silnikami, lub zegar wtórny.