Forum zegarów i zegarków
na Instagramie
Wyniki dla hasła: Wahadło
-
Wahadło
wahadło czyli regulator chodu ma za zadanie za pośrednictwem wychwytu w równych odstępach czasowych uwalniać koła mechanizmu chodu, prowadząc tym samym do prawidłowej pracy mechanizmu chodu. Ważne jest to, żeby regulator w równych odstępach czasu miał odpowiednią wielkość wychyleń. Dlatego niezmiernie ważną sprawą jest, by owy regulator, jak wahadło, posiadało taką cechę jak izochroniczność, czyli następujące po sobie wahnięcia są oddzielone równym odcinkiem czasu. Największą dokładność wahadła uzyskujemy wtedy, gdy jest ono długie i ciężkie (jednak takie wahadła potrzebują większych impulsów). Plusem długich wahadeł jest jeszcze to, iż błąd wielkości okresu jest powtarzany mniej razy w danym czasie, niż w wahadłach krótszych. Charakterystyczną właściwością wahadła, sprawiająca, że jest przydatne do odmierzania czasu, jest jego izochronizm. Tę właściwość w. odkrył i ogłosił Galileo Galilei (Galileusz) w roku 1583. Budowa wahadła:
- element mocujący
- ramię wahadła
- soczewka
- nakrętka regulująca
-
Regulator wahadłowy (patrz: Wahadło)
-
Zegar wahadłowy
zegar, którego regulatorem chodu jest wahadło. (źródło)
-
Zegar mechaniczny (wahadłowy, balansowy)
zegar wykorzystujący jako regulator chodu wahadło lub balans. Energia do napędu regulatora przekazywana jest za pomocą wychwytu. Zegar taki nazywany jest mechanicznym niezależnie od tego, czy energia potrzebna do ruchu zegara pochodzi z energii sprężyny czy np. z napędu elektrycznego. Jako zegary mechaniczne budowane są zarówno zegary wieżowe, jak i zegarki naręczne. Obecnie masowo produkuje się także zegary kwarcowe, tańsze i bardzo punktualne.
-
Wahadło stożkowe
wahadło, którego dolny koniec zatacza poziome koła. Wahadło stożkowe nie ma zastosowania w zegarmistrzostwie.
-
Wahadło sekundowe
wahadło wykonujące jedno wahnięcie na sekundę, czyli okres wahań wahadła sekundowego wynosi 2 s. Długość zredukowana wahadła sekundowego w naszych szerokościach geograficznych wynosi 994 mm; na równiku 991 mm, na biegunie 996 mm. (źródło)
-
Wahadło kompensacyjne
wahadło skonstruowane tak, że jego okres wahań nie ulega zmianom mimo zmian temperatury. Wahadło kompensacyjne wyrównuje zmiany długości pręta wahadła lub tak zmienia wzajemne położenie poszczególnych jego części, że mimo zmian ich wymiarów środek wahania pozostaje zawsze w tym samym punkcie pręta. (źródło)
-
Regulacja zegara wahadłowego
regulacja odbywająca się przez zmianę długości wahadła wskutek przesunięcia soczewki na pręcie za pomocą nakrętki regulacyjnej. Gdy nakrętkę regulacyjną odkręca się w lewo (gwint prawy), soczewka opuszcza się w dół, długość wahadła wzrasta, okres wahań się zwiększa – następuje zwolnienie chodu zegara. Gdy nakrętkę regulacyjną pokręca się w prawo, soczewka podnosi się w górę – dzieje się odwrotnie. Inny sposób regulacji zegara wahadłowego polega na zastosowaniu... zobacz więcej
-
Wahadło swobodne (patrz: Zegar Shortta)
-
Wahadło napędowe (patrz: Napęd elektryczny wahadła)
-
Ustawianie chodu zegara wahadłowego
czynności polegające na doregulowaniu symetrii działania wychwytu. Jeżeli zegar stoi lub wisi pionowo, a jego chód jest nierówny, należy go wyrównać, obracając nieco drążek widełek na wałku kotwicy. W niektórych zegarach są w tym celu specjalne urządzenia, a w zegarach szwarcwaldzkich – zgina się drążek widełek. Drążek należy odchylać w tę stronę, po której kotwica mniej się zagłębia we wręby koła wychwytowego. Jednak tego zagłębienia nie da się zauważyć. Słyszy się tylko nierówny chód zegara jako charakterystyczne tykanie, spowodowane głównie uderzeniami zębów koła wychwytowego w palety. Po tej stronie, po której kotwica mniej się zagłębia, odstęp czasu do następnego uderzenia jest krótszy, a po przeciwnej stronie – dłuższy. Aby odstępy czasu były jednakowe, drążek widełek należy odchylić w stronę, po której odstęp czasu do następnego uderzenia zęba jest krótszy.
-
Rozbieranie zegarów wahadłowych ściennych
rozbieranie rozpoczynające się od odhaczenia wahadła. Jeśli jest to zegar z napędem obciążnikowym – odejmuje się obciążniki, następnie wykręca się śruby mocujące mechanizm i wyjmuje go z obudowy. Po wyjęciu mechanizmu z obudowy i powierzchownym oczyszczeniu go z brudu i kurzu zdejmuje się wskazówki i tarczę oraz bada stan mechanizmu. Po zbadaniu i stwierdzeniu istniejących wad zwalnia się sprężyny (w zegarach z napędem sprężynowym), odkręca nakrętki na filarkach (lub wyjmuje kołki), zdejmuje płytę i wyjmuje wszystkie elementy przekładni (zob. rozbieranie mechanizmów zegarowych).
-
Zredukowana długość wahadła (patrz: Wahadło)
-
Środek wahania (patrz: Wahadło)
-
Regulator chodu (patrz: Wahadło)
-
Pręt wahadła (patrz: Wahadło)
-
Zębnik wychwytowy
element przekładni chodu znajdujący się na osi wychwytowej , napędzany przez koło sekundowe, w niektórych zegarach wahadłowych przez koło pośrednie.
-
Zegar wahający się
zegar mający napęd sprężynowy (sprężyną śrubową) z naciągiem elektromagnetycznym. Cały zegar jest zawieszony na dwóch kamiennych łożyskach nożowych na wysokości dolnej krawędzi tarczy pod szóstką. Łożyska znajdują się na wsporniku przymocowanym sztywno do ściany. Zegar ten ma dwa wahadła. Jedno długie widoczne poniżej tarczy, a drugie krótkie – z ciężką soczewką pod tarczą. Koło wychwytowe działa na kotwicę, a przez nią na wahadło wewnętrzne, którego przechylenie przemieszcza środek ciężkości zegara i powoduje jego przechylenie. Podczas powrotnego ruchu długiego wahadła soczewka wahadła wewnętrznego przechyla zegar w przeciwną stronę – tak więc za każdym wahnięciem tarcza zegara przechyla się raz w jedną raz w drugą stronę. Zegar taki służy jako ozdoba pokoju lub ciekawostka w oknie pracowni zegarmistrzowskiej.
-
Zegar ścienny
zegar zawieszany na ścianie. Ma lżejszy mechanizm i mniejszą obudowę niż zegar podłogowy. Rozróżnia się zegary ścienne:
- długie, których wahadło znajduje się w obudowie
- krótkie, których wahadło jest umieszczone poniżej obudowy
- zegary ścienne precyzyjne
- zegary ścienne popularne
-
Zegar sztrasburski
Zegar, który jednoczy w sobie trzy rodzaje zegarów specjalnych – jest jednocześnie zegarem figularnym, planetarnym i kurantowym. Pod względem konstrukcji i wielkości nie ma równego sobie na świecie. Jest ustawiony wewnątrz katedry pod wysokim witrażem. Główny mechanizm zegara, o napędzie obciążnikowym, nakręcany co 8 dni, napędza wskazówki czasu słonecznego średniego. Tarcza tego zegara, o średnicy 80 cm, ma dwie pary wskazówek. Pozłacane wskazują czas miejscowy średni, a posrebrzone czas zachodnioeuropejski. Mechanizm jest zaopatrzony w wychwyt Grahama z długą kotwicą oraz w sprężynowy napęd pośredni wychwytu, naciągany przez główny obciążnik co 5 s. Regulatorem jest wahadło sekundowe, kompensowane za pomocą prętów metalowych. Oprócz głównego mechanizmu są jeszcze cztery mechanizmy ułożone poziomo, z których dwa służą do napędu sklepienia niebieskiego, kalendarza, planetarium i figur, a dwa – do wybijania kwadransów i godzin. (źródło)
-
Zegar Shortta
zegar składający się właściwie z dwóch zegarów wahadłowych współpracujących ze sobą. Zegary te są połączone ze sobą przewodami elektrycznymi, mogą więc być instalowane w odrębnych pomieszczeniach. Jeden z nich jest zegarem niezależnym, a drugi zegarem zależnym. Ich działanie charakteryzuje się tym, że wahadło zegara niezależnego waha się zupełnie swobodnie. Jedynym zakłóceniem jego ruchu jest to, że wahadło otrzymuje impuls napędowy co 30 s, natomiast wahanie wahadła zegara zależnego, pracującego jako urządzenie do mierzenia i wskazywania czasu, jest synchronizowane wahadłem zegara niezależnego. Z tego powodu zegary Shortta dorównują dokładnością chodu zegarom kwarcowym. Zegary Shortta były stosowane w instytutach naukowych i w obserwatoriach astronomicznych przed rozpowszechnieniem się zegarów kwarcowych i atomowych.
-
Zegar precyzyjny
zegar w wysokiej drewnianej obudowie (szafie) stojącej na podłodze (zegar podłogowy) lub zawieszonej na ścianie. Jego mechanizm jest precyzyjnie wykonany, ma wychwyt Grahama, wahadło (sekundowe) o małym kącie amplitudy i napęd obciążnikowy. Różni się od zegara astronomicznego tym, że może mieć mechanizm bicia, a od zegara podłogowego lepszym wykonaniem i wahadłem kompensacyjnym.
-
Zegar podłogowy
zegar domowy w wysokiej drewnianej szafie (obudowie) stojącej na podłodze – stąd jego nazwa. Zegar podłogowy ma zwykle wychwyt Grahama, długie wahadło (sekundowe), napęd obciążnikowy oraz mechanizm bicia kwadransów i godzin lub tylko godzin i półgodzin.
-
Zegar pierwotny (główny)
urządzenia przeznaczone do odmierzania i konserwacji czasu oraz do wytwarzania elektrycznych sygnałów sterujących, przekazywanych do urządzeń odbiorczych, najczęściej do zegara wtórnego. Funkcję zegara pierwotnego może spełniać zegar niezależny, wyposażony w impulsator, tj. urządzenie do wytwarzania impulsów elektrycznych w jednakowych, z góry określonych, odstępach czasu, np. co minutę lub sekundę. Wszystkie dotychczas stosowane zegary pierwotne można podzielić ze względu na rodzaj regulatora – rozróżnia się zegary pierwotne:
- wahadłowe
- balansowe
- kwarcowe
- atomowe
- zegary pierwotne balansowe lub wahadłowe średniej klasy – ponad 2 s/dobę
- zegary pierwotne wahadłowe wysokiej klasy oraz kwarcowe bez termostatu – 0,1 – 0,5 s/dobę
- zegary pierwotne kwarcowe z termostatem – 0,01 s/dobę.
-
Zegar niezależny (pojedynczy)
zegar mechaniczny lub elektryczny zaopatrzony we własny regulator chodu i mierzący czas niezależnie od innych zegarów. W zależności od rodzaju regulatora rozróżniamy zegary niezależne:
- wahadłowe
- balansowe
- kamertonowe
- kwarcowe
- atomowe
- z napędem mechanicznym z naciągiem mechanicznym lub elektrycznym
- z napędem elektrycznym regulatora
-
Zegar kominkowy
zegar domowy o średnich wymiarach, nazwany tak dlatego, że dawniej był umieszczany na kominku. Obecnie zegary takie stawia się na szafach, komodach i innych meblach. Mają one piękne stylowe obudowy drewniane lub metalowe, dlatego służą nie tylko do wskazywania czasu, ale i do ozdoby. Mechanizmy zegarów kominkowych są średniej jakości, zwykle połączone z mechanizmem bicia. Mają napęd sprężynowy regulator balansowy lub krótkie wahadło, niewidoczne na zewnątrz. Nakręca się je od strony tarczy.
-
Zegar domowy
zegar używany w domu, w odróżnieniu od zegarów publicznych i noszonych oraz umieszczanych w innych pomieszczeniach. Zegary domowe to przeważnie zegary wahadłowe bijące, ścienne lub podłogowe. Chociaż budziki są także używane w domu, jednak nie odnosi się do nich tej nazwy.
-
Zegar astronomiczny
najdokładniejszy zegar stosowany w obserwatoriach astronomicznych i laboratoriach pomiaru czasu. Służy do przechowywania (konserwacji) czasu wyznaczanego z obserwacji astronomicznych. Przez długi czas posługiwano się w obserwatoriach astronomicznych zegarem mechanicznym o różnych konstrukcjach z wychwytem Grahama i regulatorem wahadłowym. Od roku 1890 wprowadzono zegary ze swobodnymi wychwytami sprężynowymi, wychwytem Rieflera i wychwytem Strassera. Po wynalezieniu zegarów elektrycznych miejsce mechanicznych zegarów astronomicznych zajął zegar Shortta (zespolony). Obecnie stosuje się zegar kwarcowy oraz atomowy (cezowy) wzorzec częstotliwości. (źródło)
-
Zawieszka wahadła
część zegara, na której jest zawieszone wahadło. W dawnych zegarach wahadło zawieszano na nici lub drucie, albo na łóżyskach czopowych lub nożowych. Zawieszki wahadła druciane (rys. Z.8) mają zastosowanie w zegarach... zobacz więcej
-
Wychwyt Winnerla
wychwyt swobodny ciążeniowy do zegarów wahadłowych. Koło wychwytowe zamiast zębów miało regularne występy spełniające funkcję powierzchni impulsów. Na końcach poziomej dźwigni ciążeniowej, związanej sztywno z kotwicą (podobnie jak w wychwycie Tiede’a), były zawieszone dwie metalowe kulki, które dotykały na przemian końców drugiej dźwigni impulsowej, przymocowanej poprzecznie do pręta wahadła i w ten sposób udzielały mu impulsu. Ponieważ kulki nie zawsze dotykały tego samego miejsca dźwigni, więc impulsy nie były jednakowe. Wychwyt Winnerla nie miał więc szerszego zastosowania.