Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Urz��dzenie obiegowe wychwytu

  • Urządzenie obiegowe wychwytu (tourbillon, turbilon) (patrz: Tourbillon)

  • Pośredni napęd wychwytu (patrz: Napęd / Napęd pośredni wychwytu)

  • Smocza krzywka

    specjalna regulacja wychwytu. (źródło)

  • Zegarek karuzelowy (patrz: Urządzenie obiegowe wychwytu)

  • Symetria pracy wychwytu (patrz: Ustawianie chodu zegara i zegarka)

  • Przekładnia różnicowa

    szczególne rozwiązanie przekładni obiegowej. Przekładnia różnicowa ma zastosowanie w napędzie pośrednim wychwytu, w naciągach zegarów elektrycznych, we wskaźnikach stanu nakręcenia sprężyn napędowych chronometrów okrętowych i zegarków z automatycznym naciągiem.

  • Naprawa wychwytu szwajcarskiego

    naprawa polegająca na usuwaniu wad, które mogą wystąpić we współpracy między... zobacz więcej

  • Naprawa wychwytu kołkowego

    naprawa polegająca na usuwaniu wad występujących we współpracy między... zobacz więcej

  • Naprawa wychwytu hakowego

    naprawa, którą należy rozpocząć po sprawdzeniu i poprawieniu luzów w łożyskach koła wychwytowego i kotwicy, następnie sprawdza się odpady, czy są równe na obu paletach (rys. N.28). W działaniu wychwytów odpadem... zobacz więcej

  • Naprawa wychwytu Grahama

    naprawa, którą należy rozpocząć od sprawdzenia i poprawienia luzów poprzecznych i osiowych czopów w łóżyskach koła wychwytowego i kotwicy, gdyż za duży luz jest przyczyną znacznej straty... zobacz więcej

  • Napęd pośredni wychwytu

    urządzenie zapewniające stały moment napędowy, stosowane w zegarze wieżowym. Urządzenie to czyni wychwyt zegara niezależnym od oporów ruchu wskazówek (np. wskutek silnego wiatru lub siadania na nich ptaków) oraz od zbyt dużego momentu napędowego.

  • Breguet Abraham Louis (1747-1823)

    zegarmistrz szwajcarski, pracujący także w Paryżu; jego mechanizmy odznaczały się oryginalnością i doskonałością wykonania oraz wyjątkowym pięknem; w roku 1801 wynalazł urządzenie obiegowe wychwytu (tourbillon), wychwyt kotwicowy z podzieloną powierzchnią impulsu oraz „piętrowy” włos spiralny nazywany włosem bregetowskim, który do tej pory jest stosowany w zegarkach. Tutaj sylwetka Bregueta: (źródło)

  • Flying Tourbillon

    Rozwiązanie mocowania klatki wychwytu i balansu tylko z jednej strony mechanizmu nazywane jest Flying Tourbillonem. (źródło)

  • magic lever

    – opracowany przez Seiko specjalny układ regulatora. Część energii mechanicznej sprzężny jest zamieniana przez cewkę na energię elektryczną, która zasila kwarcowy regulator chodu Tri-synchro. Zamiast klasycznego wychwytu, tutaj rolę hamująca przejął elektromagnetyczny regulator, który za pomocą pola magnetycznego hamuje wirujące koło będące jakby odpowiednikiem koła balansowego. (źródło)

  • Zegarek kieszonkowy

    zegarek przeznaczony do noszenia go w kieszeni. Pierwsze zegarki kieszonkowe miały kształt płaskich, okrągłych pudełek, później nadawano im kształt owalny, jako praktyczniejszy ze względu na noszenie w kieszeni. Zegarki kieszonkowe miały wychwyt wrzecionowy, zajmujący dość dużo miejsca – zegarki były więc bardzo grube. Obudowy wykonywano najczęściej ze srebra lub złota i ozdabiano grawerowanymi ornamentami. Rozwój produkcji zegarków kieszonkowych nastąpił po zastosowaniu wychwytu cylindrowego, a następnie wychwytu kołkowego i wychwytu szwajcarskiego, oraz po wprowadzeniu naciągu główkowego. Od tego czasu powstało wiele odmian zegarków kieszonkowych, różniących się wychwytami, a zwłaszcza tarczami i kopertami. Szczególną odmianę stanowią zegarki kieszonkowe kryte. Zegarki kieszonkowe odznaczają się dobrymi wynikami chodu, gdyż są mniej narażone na wstrząsy i uderzenia niż zegarki naręczne.

  • Zegarek

    zegar o małych rozmiarach, przystosowany do noszenia jako przedmiot osobistego użytku, najczęściej naręczny lub kieszonkowy. Pierwszy zegar mechaniczny o małych wymiarach i przystosowany do noszenia zbudował w 1510 r. Peter Henlein w Norymberdze. prof. Z. Mrugalski Zegarki możemy podzielić na:

    • kieszonkowe
    • naręczne
    • pierścionkowe
    • wisiorkowe
    • inne
    Zegarek mechaniczny składa się z podobnych zespołów i części, z jakich składa się zegar mechaniczny, lecz części te są, z wiadomych względów, znacznie mniejsze. Większa różnica tkwi w sposobie nakręcania i konstrukcji urządzenia naciągowo-nastawczego. Pod tym względem rozróżnia się zegarki z naciągiem
    • sprzęgnikowym
    • chybotkowym
    W zależności od zastosowanego wychwytu rozróżnia się zegarki:
    • cylindrowe
    • kotwicowe
    Ze względu na jakość zegarki dzieli się na:
    • popularne
    • szablonowe
    • markowe
    W zależności od zastosowanego regulatora rozróżnia się zegarki:
    • balansowe
    • kamertonowe
    • kwarcowe (o wskazaniach analogowych jak i cyfrowych)

  • Zegar sztrasburski

    Zegar, który jednoczy w sobie trzy rodzaje zegarów specjalnych – jest jednocześnie zegarem figularnym, planetarnym i kurantowym. Pod względem konstrukcji i wielkości nie ma równego sobie na świecie. Jest ustawiony wewnątrz katedry pod wysokim witrażem. Główny mechanizm zegara, o napędzie obciążnikowym, nakręcany co 8 dni, napędza wskazówki czasu słonecznego średniego. Tarcza tego zegara, o średnicy 80 cm, ma dwie pary wskazówek. Pozłacane wskazują czas miejscowy średni, a posrebrzone czas zachodnioeuropejski. Mechanizm jest zaopatrzony w wychwyt Grahama z długą kotwicą oraz w sprężynowy napęd pośredni wychwytu, naciągany przez główny obciążnik co 5 s. Regulatorem jest wahadło sekundowe, kompensowane za pomocą prętów metalowych. Oprócz głównego mechanizmu są jeszcze cztery mechanizmy ułożone poziomo, z których dwa służą do napędu sklepienia niebieskiego, kalendarza, planetarium i figur, a dwa – do wybijania kwadransów i godzin. (źródło)

  • Zegar mechaniczny (wahadłowy, balansowy)

    zegar wykorzystujący jako regulator chodu wahadło lub balans. Energia do napędu regulatora przekazywana jest za pomocą wychwytu. Zegar taki nazywany jest mechanicznym niezależnie od tego, czy energia potrzebna do ruchu zegara pochodzi z energii sprężyny czy np. z napędu elektrycznego. Jako zegary mechaniczne budowane są zarówno zegary wieżowe, jak i zegarki naręczne. Obecnie masowo produkuje się także zegary kwarcowe, tańsze i bardzo punktualne.

  • Wykotwiczenie

    wada wychwytu kotwicowego polegająca na przypadkowym (np. na skutek wstrząsu) i niepożądanym przeskoku widełek kotwicy na stronę przeciwną niż ta, po której znajduje się palec przerzutowy. Przyczyną tej wady może być np. za krótki bezpiecznik kotwicy.

  • Wychwyt „wrzecionowy” (poprawnie wychwyt szpindlowy lub łopatkowy)

    Wychwyt szpindlowy potocznie nazywany „wrzecionowym” był pierwszym wychwytem stosowanym w zegarach i to od niego zaczyna się historia wieżowych zegarów mechanicznych. Był on dziełem prac nieznanego z imienia i pochodzenia zakonnika, prawdopodobnie z IX wieku. W powszechnym użyciu był od XIV wieku do lat 50. XIX wieku, kiedy to ostatecznie wyparł go wiele dokładniejszy wychwyt Grahama. Wynalazek wychwytu wrzecionowego był niezbędny, aby sztuka zegarmistrzowska mogła się rozwijać. Stanowił pierwszy regulator, który nadawał się do użycia... zobacz więcej

  • Wychwyt Tiede’a

    wychwyt swobodny ciążeniowy do zegarów wahadłowych. Koło wychwytowe i kotwica są podobne do wychwytu Grahama, natomiast palety składają się z dwóch części:

    • impulsowej
    • spoczynkowej
    W działaniu wychwyt Tiede’a jest podobny do wychwytu Strassera, gdyż ma takie same palety, jest jednak bardziej skomplikowany. Oprócz koła wychwytowego i kotwicy (której w wychwytach ciążeniowych zwykle nie ma) ma on jeszcze trzy dźwignie:
    • ciążeniową (związaną sztywno z kotwicą)
    • impulsową
    • wahadłową
    które współpracują ze sobą w czasie przekazywania impulsu wahadłu.

  • Wychwyt szwajcarski

    wychwyt swobodny kotwicowy, stosowany ogólnie w dobrych zegarkach z regulatorem balansowym. Powstał z wychwytu angielskiego po wprowadzeniu pewnych ulepszeń, które zaprojektował około roku 1825 G.A. Leschot (1800-1884) w Genewie – dlatego wychwyt nazwano szwajcarskim... zobacz więcej

  • Wychwyt roskopfowy

    Odmiana wychwytu kołkowego. Roskopf (Georg Friedrich 1813-1889) nie jest wynalazcą tego wychwytu, ale po pewnych poprawkach zastosował go w tanich zegarkach przez siebie produkowanych. Koło wychwytowe, wykonane ze stali, ma zwykle... zobacz więcej

  • Wychwyt nożycowy

    W roku 1741 francuski zegarmistrz Amant postanowił zmodyfikować wychwyt Georga Grahama. W nowym wychwycie postanowiono zastąpić zęby koła wychwytowego czymś w rodzaju kołków. Miało to ułatwić produkcję i czas potrzebny na wykonywanie kół wychwytowych. Z początku kołki były okrągłe jednak z czasem zastąpiono je półokrągłymi. Takie kołki pełniły rolę zębów w kole wychwytowym. Następną zmianą wprowadzoną do nowego wychwytu było zbliżenie do siebie ramion kotwicy z jej paletami. Owy wychwyt teraz przypominał wyglądem nożyce, dlatego też postanowiono tak go nazwać (Nożycowym). Głównymi zaletami wychwytów nożycowych jest to, iż produkuje się je szybciej i łatwiej niż inne wychwyty.
    Dzięki temu, że nacisk koła wychwytowego przechodzi w jednym kierunku to czopy i łożyska są bardziej odporne na wycieranie niż ma to miejsce w innych wychwytach.
    Ulepszenie Jana Mannhardta: Ulepszenie wychwytu nożycowego przez Jana Monnhardta polegało na zrezygnowaniu z kotwicy i jej widełek. Wobec tego jak to ma działać? W owym wychwycie zamiast palet na kotwicy, palety są umieszczone na wahadle. Taka konstrukcja zmniejsza drgania i efekt sprężynowania na kotwicy, której tu nie ma. Tak jak w oryginale, koło wychwytowe wyposażone zostało w kołki zamiast zębów (praktycznie wykorzystano te same koło co w pierwowzorze). Owe wychwyty spotykane są często na polskich zegarach wieżowych, dlatego, iż budowane były w fabryce Michała Mięsowicza. Nie licząc ulepszeń Monnhardta w późniejszym czasie udoskonalano wychwyty nożycowe jeszcze wiele razy, przez różnych ludzi. Głównymi wprowadzanymi zmianami były kształty i ścięcia kołków na kołach wychwytowych, ale to już temat na osobny artykuł. (źródło)

  • Wychwyt Mudge’a

    Wychwyt swobodny ciążeniowy do zegarów wahadłowych. Dwa pionowe ramiona, związane sztywno z krótszymi skośnymi ramionami, są ułożyskowane na osobnych czopach. Na końcach ramion znajdują się palety zakończone małymi występami spoczynkowymi. Pręt wahadła, zawieszony na zawieszce umocowanej w siodełku, waha się między śrubami impulsowymi, dotykając ich na zmianę. Gdy pręt dotknie śruby, ząb koła wychwytowego spoczywający na palecie zostanie uwolniony ze spoczynku, a ramię własnym ciężarem, za pośrednictwem śruby, udzieli impulsu prętowi. Podobnie dzieje się po drugiej stronie, gdy pręt dotknie śruby impulsowej. Wychwyt Mudge’a wymaga dokładnego wykonania i zabezpieczenia przed wstrząsami. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że podczas nagłego wstrząsu ząb koła wychwytowego może przeskoczyć występ spoczynkowy, a inny ząb po przeciwnej stronie z dużą siłą może uderzyć w paletę. W ulepszonej konstrukcji Wychwytu Mudge’a ramiona również są ułożyskowane osobno, ale na jednym czopie, natomiast ramiona z paletami są krótsze.

  • Wychwyt hakowy

    Wychwyt hakowy zalicza się do wychwytów cofających kotwicowych. Podobnie jak wychwyt Grahama, wychwyt hakowy składa się z koła wychwytowego i z kotwicy zaopatrzonej w palety: wejściową i wyjściową. W odróżnieniu od wychwytu Grahama, palety nie mają jednak powierzchni spoczynku, a przednie krawędzie zębów koła wychwytowego pochylone są do tyłu względem kierunku obrotu koła. Paleta wejściowa ma kształt haka, stąd nazwa wychwytu.
    Ciekawostka:
    Wychwyt hakowy wynalazł Hooke Robert (1635-1703). Wychwyt hakowy został ulepszony przez Wiliama Clementa w roku 1680.

  • Wychwyt cylindrowy

    Wychwyt spoczynkowy współpracujący z regulatorem balansowym. Wychwyt cylindrowy wynalazł Thomas Tompion (1639-1713) w roku 1695, a ulepszył George Graham (1673-1751) w roku 1720. Głównym elementem wychwytu cylindrowego jest cylinder... zobacz więcej

  • Wychwyt cichobieżny

    Wychwyt umożliwiający zbudowanie zegara mechanicznego pracującego bez głośnych stuków, jakimi charakteryzuje się zwykły wychwyt kołkowy. Jedno z rozwiązań wychwytu cichobieżnego zastosowano w budzikach firmy Jung-Hans. Wyciszenie pracy tego wychwytu uzyskano dzięki zastosowaniu dwóch współśrodkowych kół wychwytowych... zobacz więcej

  • Widełki kotwicy

    element łączący wychwyt z regulatorem. W zegarach wahadłowych wychwyt jest połączony z wahadłem w taki sposób, że od wałka kotwicy prowadzi drążek widełek, na końcu którego znajdują się widełki lub kołek stalowy pracujący w wycięciu pręta wahadła. W niektórych zegarach widełki kotwicy są skonstruowane tak, że można nimi doregulować symetrię pracy wychwytu (zob. ustawianie chodu zegara i zegarka) – są to tzw. widełki kotwicy nastawne. W zegarach balansowych widełki znajdujące się na końcu drążka kotwicy przenoszą impuls napędowy z kotwicy na balans za pośrednictwem palca przerzutowego osadzonego w przerzutniku, który jest wciśnięty na oś balansu.

  • Wałek kotwicy

    element wychwytu kotwicowego, na którym jest osadzona kotwica. We współcześnie produkowanych zegarkach wałek kotwicy jest krótkim, gładkim wałkiem z dwoma cienkimi czopami na obu końcach, służącymi do ułożyskowania kotwicy. W niektórych zegarkach na wałku kotwicy znajduje się kołnierz, o który opiera się kotwica. W dawniej produkowanych zegarkach, zwłaszcza kieszonkowych, część wałka kotwicy była nagwintowana, a na niej – nakręcona kotwica. W zegarach i budzikach popularnych wałek kotwicy ma taką samą długość, jak osie przekładni.