"НИИЧаспром" - Instytut Badań Naukowych Przemysłu Zegarmistrzowskiego

Instytut Badań Naukowych Przemysłu Zegarmistrzowskiego - "Научно-исследовательский институт часовой промышленности" - "НИИЧаспром"

Instytut Badań Naukowych Przemysłu Zegarmistrzowskiego - "Научно-исследовательский институт часовой промышленности" - "НИИЧаспром"

Instytut nie jest fabryką zegarków, jednak historia jego powstania a także działalności jest nierozerwalnie z przemysłem zegarmistrzowskim związana.

Instytut powstał na rozkaz Ludowego Komisariatu Budowy Maszyn Ogólnych ZSRR z dnia 7 września 1940 roku jako Instytut Naukowo-Badawczy Inżynierii Instrumentów „NIIP”, zaś 16 lipca 1942 roku z polecenia Ludowego Komisariatu Broni Moździerzowej – L.K.B.M. ZSRR został przemianowany na Instytut Naukowo-Badawczy nr 5 (NII-5). Rozkazem L.K.B.M. ZSRR nr 459 z 14 grudnia 1943 r. Instytutowi Badawczemu V Dyrekcji Głównej L.K.B.M. - NII-5  zawężono kierunek działalności wyłącznie do prac naukowo badawczych i rozwojowych w dziedzinie przemysłu zegarmistrzowskiego oraz wsparcie techniczne i merytoryczne dla całości fabryk zegarków w ZSRR. W okresie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej Instytut kontynuował działalność i wykonywał zamówienia Ministerstwa Obrony ZSRR, zlecając poszczególnym fabrykom wykonywanie przyrządów i elementów uzbrojenia zgodnie z bieżącymi potrzebami frontu. Od stycznia 1944r. do czerwca 1945r. NII-5 znajduje się na terenie 2MFZ, w czerwcu zostaje przeniesiony do zamkniętej fabryki amunicji – zakład nr. 568. Zarządzeniem Ministerstwa Maszyn Ogólnych nr 80 z 1946 roku, NII-5 zmienia nazwę na Instytut Badań Naukowych Przemysłu Zegarmistrzowskiego „NIICZasprom” i zostaje podporządkowany Glavchaspromowi - Generalnej Dyrekcji Przemysłu Zegarmistrzowskiego. W okresie powojennym instytut zajmował się tworzeniem technicznych urządzeń czasu przeznaczonych do stosowania w przemyśle, rolnictwie, transporcie, systemach komunikacyjnych i życiu codziennym; tworzenie specjalistycznych urządzeń pomiaru czasu bieżącego i przedziałów czasowych. Instytut dostarczał nowe mechanizmy zegarowe dla fabryk budzików – Orłowska Fabryka Zegarków, Erewańska Fabryka Zegarków, budziki B-84 dla Erewańskiej Fabryki Zegarków, tworzył mechanizmy i ich modyfikacje dla fabryk zegarków naręcznych – Sława kalibru 2409, 2414 i w końcu także 2428 i 2427, Wostok 2209 i kolejne modyfikacje – także automat, którego ostatecznie nie wprowadzono do produkcji. Instytut przyczynił się do stworzenia mechanizmu zegarka kieszonkowego dla Czelabińskiej Fabryki Zegarków, który początkowo w fazie testów produkowała 2MFZ zaś od 1947 roku stał się podstawą produkcji i nadał nową nazwę Czelabińskiej fabryce – „Mołnia”. To w końcu w tym właśnie instytucie powstały pierwsze zegarki naręczne z napędem elektrycznym - elektromechaniczne, następnie kwarcowe analogowe i w końcu także elektroniczne - na początku lat sześćdziesiątych NIIchasprom opracował pierwszy zegarek z napędem elektrycznym - naręczny ZCzN. Jednocześnie powstają nowe laboratoria  w których pracują pierwsi specjaliści od mikroelektroniki. W 1962 roku, zgodnie z rysunkami NIICzasprom, fabryka produkuje eksperymentalną partię zegarków na rękę z balansem elektroniczno-mechanicznym, które były produkowane w niewielkich ilościach przez 3 lata. Następnym krokiem był początek rozwoju w 1963 roku zegarka kamertonowego model 2937, który miał szczęśliwszy los. Dzięki oscylatorowi - kamertonowi, pracującemu z częstotliwością 360 Hz, zegarek ten był najdokładniejszym zegarkiem swoich czasów. Dzięki tranzystorowi germanowemu były również pierwszymi niezawodnymi zegarkami na baterie. Kamertony szybko zyskały popularność i były produkowane przez około 15 lat. 24 października 1958 r. Ulica, przy której znajduje się NIICzasprom SA, została przemianowana na Czasovaya.

W książce „INŻYNIEROWIE POLSCY W XIX I XX WIEKU” TOM X Pod redakcją Zdzisława Mrugalskiego w rozdziale zatytułowanym „ZAKŁADY MECHANICZNO-PRECYZYJNE W BŁONIU K. WARSZAWY (1956–1976) Źródła inspiracji powstania fabryki zegarów” autorstwa Kazimierza Żelazkiewicza. Możemy przeczytać historię nabycia licencji dla Błonia od Rosjan.

Wybór licencjodawcy wymuszony był warunkami politycznymi. Szwajcaria była nie do pomyślenia w owym czasie… (……….)

Niemiecka Republika Federalna produkowała przystawki balansowe, zegary dla przemysłu, transportu, okrętów i inne, jak zegarki kieszonkowe, wówczas bardzo pokupne. Upaństwowiona firma „Gebrüder Thiel”, produkowała zegarki naręczne, najtańsze na świecie. Tandetę nienaprawialną ze względu na nieopłacalność. Inne, wymienione zegary i zegarki produkowano w Glasshüte.

Zgodnie z decyzją podjętą w KC PZPR, kupiono licencję w kraju „przodującej techniki”, w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Dostawcą był Naukowy Instytut Przemysłu Zegarowego w Moskwie (Nauczno-Issiedowatielnyj Institut Czasowoj Promyszlennosti SSSR „NIICzasProm”).

Związek Radziecki posiadał, w tym czasie, kilka fabryk zegarów i zegarków, w różnych Republikach, W Moskwie były dwie oraz ww. Instytut. Był on instytutem wiodącym. Dostarczał fabrykom dokumentację konstrukcyjną i technologiczną, sprawdzoną wykonaniem prototypów, we własnych warsztatach. Ponadto nadzorował wykonanie, w fabrykach, serii próbnych i ewentualnie korygował dostarczoną dokumentację, na podstawie praktyk w fabrykach. Brał udział w rozwiązywaniu bieżących problemów produkcyjnych w fabrykach.

W umowie licencyjnej było uwarunkowanie dostawy dokumentacji aktualnie stosowanej przez fabrykę produkującą zegarki naręczne, marki „Kirowski” oraz uzupełnianie jej wprowadzanymi poprawkami, przez licencjodawcę.

Za 1 arkusz, formatu A 4, płaciliśmy 4,20 rb. (1 rb. = 0,92 dol. USA). Wówczas średnia płaca miesięczna w ZSRR była poniżej 100 rb.

Licencję kupiono w r. 1956

Instytut przez długie lata pracy z sukcesem pokonał trudne okresy rozwoju radzieckiej i potem rosyjskiej gospodarki i zgromadził znaczący potencjał naukowy, ludzki i technologiczny. Współcześnie Systemy Ujednoliconego Czasu produkowane przez NIICHasprom odgrywają ważną rolę i są podstawą tworzonej zunifikowanej przestrzeni informacyjnej. Jednym z ważnych kierunków pracy instytutu jest opracowywanie i produkcja systemów jednolitego czasu na zlecenie Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, w tym dla okrętów Marynarki Wojennej i lotnictwa Sił Powietrznych.

Najważniejszym celem działalności „NIICHasprom” jest zapewnienie najwyższego poziomu jakości produktów i usłu,.co potwierdza certyfikat ISO 9001: 2000.

Przytoczone dane oraz fotografie pochodzą ze strony http://www.niichasprom.ru/company/

Dziękuję bardzo Panu Władysławowi Mellerowi za nakierowanie na temat.