Czy kruk może być biały? - kilka słów na temat Rakiety 2414

Wszystko zaczęło się od tego, iż w fabryce zegarków w mieście Petrodworec  zaistniało zapotrzebowanie na nowy podstawowy mechanizm, który można by było rozwijać o dodatkowe komplikacje, takie jak kalendarz czy automatyczny naciąg.  Do tej pory Zakład opierał swą produkcję o mechanizmy 2609, 2609.A - Baltika i Rassija oraz w coraz mniejszym stopniu  2602, 2603 – Pobieda, Majak. Mechanizm 2603 wykluczono, ponieważ do dalszych wersji rozwojowych potrzebny był werk z centralną sekundą. 2609 zwany potocznie rassiją posiadał centralną wskazówkę sekundową. Był to mechanizm oparty prawdopodobnie o szwajcarski produkt 1100/1113 firmy ETA , która to z powodzeniem stosowała w nim kalendarz, lecz z jakiegoś powodu postanowiono nie iść dalej tą drogą, lecz stworzyć własny - radziecki – a więc ze zrozumiałych względów lepszy mechanizm. Dodatkowo postawiono wymóg, aby po stronie tarczy mechanizm był płaski. Rassija  była od tej strony wypukła, co dyskwalifikowało ją od początku.

Poniżej fotografie mechanizmu Rakieta 2609 oraz ETA 1100. jak widać nie jest to kopia, lecz niezaprzeczalnego podobieństwa nie da się ukryć.

 

Fabryka Zegarków w Petrodworcu posiadała najlepszych w ZSRR inżynierów i techników, i to właśnie tu rozpoczęto prace nad postawionym zadaniem. Na fotografii w nagłówku tekstu uchwyceni zostali pracownicy i inżynierowie wydziału rozwoju i innowacji - na pierwszym planie główni konstruktorzy - L. A. Mosygina i M. A. Kiselev . Konstruktorzy przyjęli założenie, iż ma to być mechanizm spełniający warunki postawione do jego modyfikacji o kolejne komplikacje, a przy tym miał być jak najprostszy i co za tym idzie, możliwie niezawodny i bezawaryjny w użytkowaniu. Stworzono Rakietę 2409. Posłużę się opisem Aleksandra Brodnikowskiego, emerytowanego pracownika Fabryki  P.Cz.Z. i znanego kolekcjonera zegarków posiadającego egzemplarze bardzo rzadkie oraz takie, w istnienie których część kolekcjonerów nie wierzy ( dyskusje na ten temat w sieci są bardzo zajmujące). Oto opis, który zamieścił na jednym z rosyjskojęzycznych forów o tematyce zegarkowej;

Wszystko zaczęło się od tego, że na początku lat siedemdziesiątych fabryka zegarków Petrodvorec potrzebowała podstawowego mechanizmu z dodatkowymi komplikacjami (kalendarz, automatyczny naciąg, wskazanie czasu w formacie 24 godzinnym). Mechanizmy Baltika i Rosja nie pasowały, ponieważ ich strona wybierania była garbata. Potrzebowano mechanizmu z płaską powierzchnią po stronie tarczy. W PCzZ opracowano dwa kalibry: 2409 i 2609.H. Z tych dwóch mechanizmów dalsze prace prowadzono z 2609, gdyż jest bardziej niezawodny (najprostszy i najbardziej niezawodny mechanizm w ZSRR). Tak więc 2609 stał się podstawowym mechanizmem, a 2409 został przeniesiony do fabryki zegarków w Czystopolu.  W przeciwieństwie do mechanizmu Baltika, mechanizmy 2609.N i 2409 były całkowicie własne, tj. opracowany od podstaw przez I.A. Starkov i M.A. Kiselev. Pierwsze zegarki wyposażone w mechanizm płaskiej Rosji zostały wydane w 1972 roku.

W innym miejscu w sieci Aleksander Brodnikowski opisuje zdjęcia zamieszczonych przez siebie mechanizmów 2414:

Mechanizm 2414 Petrodvorets Watch Factory na 17 rubinowych kamieniach. Cechy mechanizmu: na mostku przekładni chodu znajduje się oznaczenie mechanizmu (2414), logo fabryki zegarków Petrodvorets („kotwica”) i wskazana jest liczba kamieni w mechanizmie (17). Od strony tarczy znajduje się roztoczenie, stworzone z myślą o zamontowaniu mechanizmu kalendarza. Na mostku balansu znajduje się zagłębienie w którym porusza się wskaźnik regulatora balansu. Zegarek rakieta z mechanizmem 2414/2409 istniał w bardzo małej partii próbnej, którą następnie decyzją kierownictwa zakładu w całości (???  ) zniszczono w «изоляторе брака». - „izolatorze produktów wybrakowanych?” ( jak to zwykle w takich przypadkach bywa całości nie zniszczono, kilku kolekcjonerów poza Aleksandrem je posiada, sa też czasem, choć rzadko, oferowane na aukcjach -autor). Następnie prototypowy mechanizm kalibru 24 opracowany w Petrodworcu  został przeniesiony  wraz z całą dokumentacją techniczną do Czystopolskiej Fabryki Zegarków Wostok i tam kontynuowano prace nad jego dalszym rozwojem.

Poniżej fotografie mechanizmu, które opisał pan Brodnikowski.

 

Oraz egzemplarz rakiety kalibru 2415 będącej jego własnością:

 

Zgodnie z opisem pana Brodnikowskiego Kaliber 24 i nowy 26 powstały jednocześnie, po czym dalsze prace kontynuowano tylko nad kal 26, natomiast kal 24 przeniesiono do Czystopola. Twierdzi on także, iż obydwa kalibry powstały na początku lat siedemdziesiątych; jednocześnie w innym miejscu sieci pan Aleksander obok fotografii m.in. rakiety 2409, 2415 wkleja zdjęcie/ skan bliżej nieokreślonego dokumentu, w którym jest mowa, iż w roku 1965 (W Fabryce Zegarków w Petrodworcu –bo o niej jest mowa w poście) podjęto współpracę w celu zbudowania nowej, własnej konstrukcji, cel nie zakończył się powodzeniem ponieważ produkt nie spełniał wszystkich założeń, które były wymagane. Po sześciu latach powrócono do pomysłu i stworzono nowy mechanizm. W Czystopolu także podjęto prace, lecz ich wynik nie spełniał założeń projektowych.

 Na forum http://forum.watch.ru/ prowadzono wiele dyskusji na poruszany dziś przeze mnie temat. Powołano się np. na cytat z książki o historii Petrodworca ;

Jeśli chodzi o historię kalibru 24, we fragmencie książki "Сверяя время очерки истории ленинградского объединения Петродворцовый”  „Sprawdzanie czasu: eseje o historii Leningradzkiej Petrodworcowej Fabryki Zegarków” wspomniano o rozpoczęciu rozwoju podstawowego mechanizmu  wspólnie z Czystopolską Fabryką Zegarków  w 1965r. Możliwe, że wszystkie prototypowe mechanizmy  kalibru 24 (2409, 2414, 2415 ...) „wyszły” około 1970 roku. Od 1971 roku. PCzZ opanował swój podstawowy mechanizm (2609.H-autor). Mogę się mylić w mojej interpretacji tego fragmentu z książki.W 1972 r. Kaliber 24 został już przeniesiony do fabryki „Wostok”

W Czystopolskiej Fabryce Zegarków "Wostok" dokończono prace nad kalibrem 24. Mechanizm z pewnymi niewielkimi zmianami jest nadal dostępny w sprzedaży oraz cieszy się niemałym powodzeniem. Pierwsze zegarki fabryki "Wostok" możemy ujrzeć w ofercie fabryki w katalogu z roku 1972, co by się pokrywało z zacytowanym fragmentem książki. W katalogu widzimy zegarek marki wostok z mechanizmem 2409 oraz unikatowy 2415, który nigdy więcej nie pojawia się w ofercie.

Jeden z rosyjskich kolekcjonerów i sympatyków marki Rakieta przeprowadził rozmowę z panią Ludmiłą Y. Vojnik o historii tego mechanizmu –pani Ludmilla Y. Voynik była głównym inżynierem fabryki Rakieta. Pracowała w Fabryce Zegarków Rakieta od 1957 roku i uczestniczyła w opracowywaniu i rozwoju mechanizmów produkowanych w Petrodworcu.  Cytuję osobę, która z tą panią rozmawiała.

Dotarłem do Ludmiły Jakowlewnej Voinik (dobrzy ludzie dali telefon). Potwierdziła, że ​​...  prace nad podstawowym mechanizmem 24xx trwały od 1965 roku, najpierw wspólnie z Cz.Cz.Z. (Czystopolską Fabryką Zegarków -autor), a następnie bez niej i kaliber 24 był produkowany w PCzZ  ponad rok w wariantach 2409 i 2414 w łącznej ilości około 10 tysięcy szt. Zegarki z kalibrem 2415 i 2416 wyprodukowane w  PCzZ zostały wykonane jedynie jako prototypy i nie zostały przeznaczone do sprzedaży. Mechanizm 24xx został przeniesiony do Chistopola, ponieważ w Petrodworcu został uznany za niewiarygodny,  a od 1970 r. na jego podstawie opracowano mechanizm 2609.H, który wszedł do produkcji jesienią 1971 r.

Poniżej Fotografia strony z katalogu, w którym opisano Rakietę kalibru 2414.

I kilka fotografii z sieci: 2409

2414 - Kalendarz 

2415 - automat bez kalendarza

 

 Z powyższych informacji wynika, iż Rakieta kalibru 24 rozpoczęła swoją historię w roku 1965, kiedy to inżynierowie z Petrodworca i Czystopola rozpoczęli, początkowo wspólną, pracę nad powstaniem nowego mechanizmu. Po krótkim okresie współpracy dalsze etapy działalności, w tym powstanie prototypów i serii próbnej kalibru 24, miały miejsce jedynie w Petrodworcu.  Około 1970 r. zaniechano pracy nad rozwojem tego kalibru i przekazano dokumentację techniczną do dalszego rozwoju mechanizmu do fabryki w Czystopolu, natomiast w Petrodworcu na jego podstawie stworzono nowy kal. 2609.H

 

O Kalibrze 2609.H już pisałem w artykule pod tytułem "Petrodworec" i tam można na ten temat więcej się dowiedzieć, do czego zachęcam.

Źródła:

http://forum.watch.ru/

http://zegarkiclub.pl/

http://www.ranfft.de/

https://www.facebook.com/brodnikovskij

http://www.czwarty-wymiar.pl/ - (dyskusje z nieocenionym i pomocnym kolegą  Yakovlev, który to niegdyś zachęcił mnie do zagłębienia się w ten temat.)