Penza - historia mniej znana

Autor: Przemysław Jóźwiak
/
Dodano: 19.01.2020
/
Kategoria: Perspektywa historyczna
/

Penza – historia mniej znana.

Początkowo firma ta nosiła nazwę „Trzeci zakład rur” i była przeznaczona do produkcji amunicji. Propozycję jego budowy złożono do Dumy Państwowej Rosji 13 lipca 1913 r., a w maju 1915 r. na jej budowę przeznaczono fundusze. Budowa zakładu została przyspieszona przez potrzebę zwiększenia podaży amunicji na frontach pierwszej wojny światowej, a także przejścia wytwórni rur w Piotrogrodzie do produkcji innego rodzaju amunicji. Ogromne znaczenie dla rozwoju przemysłu w Penzie miała ewakuacja w latach 1918–1919 Piotrogrodzkiej Wytwórni Rur i głównego warsztatu fabryki broni Sestroretsk. Wraz ze sprzętem przybyło do Penzy 350 wykwalifikowanych pracowników. W styczniu 1919 r. rozpoczął się montaż współczesnych 45-sekundowych bezpieczników rurkowych do granatów. Pod koniec 1921 r. fabryka rozpoczęła także produkcję towarów cywilnych. Produkowano części wodociągowe, zapalniczki, zamki do drzwi, naczynia, artykuły elektryczne, spinacze do papieru. Wkrótce firma przeszła na produkcję palników do lamp naftowych, które do tej pory były wytwarzane tylko w Warszawie. Były bardzo poszukiwane, w grudniu 1924 r. wykonano ich niemal 85000 sztuk. Następnie zakład rozpoczął produkcję rowerów, w sierpniu 1928 r. wyprodukowano pierwszą partię. Rowery Penza były mniej estetyczne niż Charków czy Ryga, ale były bardzo niezawodne. W październiku 1931 r. zakład został przemianowany na zakład rowerowy, a 9 kwietnia 1933 r. zakład otrzymał nazwę „Penzeński Zakład Imienia Frunze” (ZIF). «Пензенский завод имени М. В. Фрунзе» (ЗИФ). Historia tej nazwy sama w sobie mogła by być tematem ciekawego opracowania, w skrócie; Michaił Frunze był znanym bohaterem bolszewickim, zmarł podczas rutynowej i prostej operacji w szpitalu w 1925 r. Prawdopodobnie na rozkaz Stalina w krótkim czasie „zmarł” także cały personel medyczny zaangażowany w tą operację. Stalin pozbył się konkurenta, następnie zrobił z niego bohatera i nazwał na jego cześć fabrykę. Rowery w Penzie były produkowane pod marką ZIF do czasów obecnych

Rower zif 1929r.

W związku z potrzebą produkcji nowych bezpieczników na początku 1935 r. w fabryce zorganizowano fabrykę zegarków, w kwietniu 1935 r. wydano dekret rządowy w sprawie organizacji produkcji damskich zegarków w Penzie na terenie fabryki Frunze W roku 1936 na ofertę kupna technologii odpowiedziała francuska firma LIP (Frederik Lipman), która miała dostarczyć rysunki, narzędzia i maszyny do produkcji następujących mechanizmów: Kaliber Lip T18 - późniejsza Zwiezda; Kaliber Lip 26 - późniejsza Pobieda; Kaliber Lip 40 - Zim.

Rozpoczyna się budowa nowego budynku fabryki, przyszli zegarmistrzowie zdobywają doświadczenie od specjalistów z moskiewskich przedsiębiorstw 1 MCzZ i 2 MCzZ, a szef przyszłej produkcji jest szkolony we Francji w fabryce LIP. Do końca 1938 r. wyprodukowano 1012 zegarków marki T-18 (ZIF).

Lip - T-18

Zif

Lip - R-26

Pobieda - K 26 1945r. Penza

Lip - R- 40

Zim

Z powodu wybuchu wojny w 1939 roku współpraca między LIP a Rosjanami wygasła i odżyła dopiero sześć lat później, jednak Rosjanie sami nadal rozwijają swój przemysł. Zegarki Zif - wyprodukowame przed rokiem 1940, zostały wytworzone w rzeczywistości w fabryce rowerów. :)

Fabryka zegarków w Penzie oficjalnie została założona 5 maja 1940 r. kiedy to Ludowy Komisariat Inżynierii Ogólnej wydał rozkaz w sprawie utworzenia 3. Państwowej Fabryki Zegarków Penza. Produkcję rozpoczęto w nowym budynku obok fabryki rowerów. Zegarek „ZIF” otrzymał nową nazwę: Zwiezda ros. „Звезда”- „Gwiazda”. Zegarki z tego okresu sa dość rzadkie,

Poniżej dwie ciekawe Fotografie i informacje o nich, dostarczone przez kolegę forumowego Kirov57.

Żółte mechanizmy 38-39 rok, - początek produkcji, z częściami od firmy Lip.Białe bez pasów i oznaczeń lata 40- ste.Mechanizmy z pasami i wybitą datą produkcji wychodziły od lat pięćdziesiątych. Najwcześniejsze mają biały balans i otwory na płycie na śrubki od dekielka wewnętrznego.

Od lewej; pierwsza tarcza bez logo - najwcześniejsza - z werkiem na Francuskich częściach, druga logowana ZiF, trzecia bardzo rzadka z logo 3гчз (3 Państwowa Fabryka Zegarków) i ostatnia, najpowszechniejsza - Zwiezda.

Na zdjęciu jeden z moich egzemplarzy - werk z 1953 roku, nie posiadam starszej Zwiezdy.

Podczas II wojny światowej zakład w całości przestawia się na produkcję wojskową: produkuje zapalniki, celowniki do moździerzy i urządzenia kontrolne dla artylerii przeciwlotniczej.

W listopadzie 1945 roku w fabryce Penzy na bazie kalibru LIP 26 powstały pierwsze prototypy zegarków, natomiast masowa produkcja rozpoczęła się w roku 1946 jednocześnie w Penzie i 1. Moskiewskiej Fabryce Zegarków. Radziecki odpowiednik LIP 26 został nazwany K-26 (kaliber 2602).Handlowa nazwa tego zegarka to Pobieda. Tutaj wyrób w srebrnej kopercie.

W 1946 r. fabryka produkuje już tylko zegarki. Przywraca się także produkcję Zwiezdy. W 1947 r. w Penzie, po raz pierwszy w przemyśle zegarkowym w kraju, wprowadzono metodę montażu zegarków w linii produkcyjnej. Do sieci dystrybucyjnej wysłano 44 tys. zegarków. W 1949 r. fabryka przeszła na produkcję wyłącznie damskich zegarków, w związku z czym produkcję zegarków Pobieda przeniesiono do innych fabryk zegarków, m in. Do Petrodworca, gdzie mieścił się Pierwszy Państwowy Zakład Precyzyjnych Kamieni Technicznych (TTK-nr 1); tam zaczynają powstawać pierwsze zegarki z logo TTK, oczywiście tak jak w innych fabrykach pod nadaną przez samego Stalina nazwą Pobieda.

Zdjęcia przedstawiają pobiedę TTK-1 z roku 1949, a więc znacznie późniejszą . Pobiedy z datą 1946 to prawdziwy unikat pożądany przez kolekcjonerów zegarków radzieckich, nawet jeśli nie jest sygnowany TTK-1

Zdjęcia z sieci rok 1954.

Mój egzemplarz 1955r.

W Historii Fabryki Kamieni Precyzyjnych jest kilka ciekawych wątków, których nie mógłbym pominąć, więc odskoczmy na chwilę od tematu przewodniego na krótką wycieczkę w moje ulubione tereny zegarkowe, a więc do Petrodworca.

Fabryka Peterhof przeszła pod jurysdykcję Ludowego Komisariatu Edukacji RSFSR. Po rewolucji październikowej 1917 r. podjęto decyzję o przekształceniu jej w pierwszy w kraju ośrodek produkcji kamieni precyzyjnych. W 1927 r. zakład wyprodukował płyty okładzinowe do Mauzoleum Lenina.

W 1930 roku firma została przemianowana na Pierwszy Państwowy Zakład Precyzyjnych Kamieni Technicznych (TTK- 1), wytwarzano produkty dla krajowego przemysłu wojskowego. W 1934 r. powstały rubinowe gwiazdy kremlowskie, które jeszcze długo są eksponowane na tarczach wytwarzanych tu w późniejszych latach zegarków

Pomiżej zegarki z fabryki P.Cz.Z. z motywem wieży kremla, które udało mi się zdobyć.

Na początku II wojny światowej TTK-1 ewakuowano, podobnie jak 1MCzZ do miasta Złotoust.

W 1949 r. fabryka została odbudowana i rozpoczęła produkcję zegarków, głównie dzięki maszynom dostarczonym z Penzy, w której zaprzestano wytwarzania k-26. Od 1954 roku firma otrzymuje inną, nową nazwę, Petrodvorcowa Fabryka Zegarków. Od 1961 r. fabryka produkuje własne oryginalne zegarki pod marką Rakieta.

Wróćmy do Penzy;

W 1949r. Penza opracowuje nowy mechanizm zegarków małego kalibru, który później stał się znany jako Zaria.W 1950 r. w Penzie wyprodukowano około miliona mechanizmów zegarków. W 1955 r. pierwszy raz w historii fabryki część produkcji zegarków została przeznaczona na eksport. W 1958 roku pojawił się w asortymencie fabryki pierwszy okrągły zegarek w fabryce, z mechanizmem o średnicy 20 mm, z centralną sekundą i zabezpieczeniem balansu odpornym na wstrząsy. Była to „Viesna”

Zegarki wiesna i zwiezda z mojej szuflady.

W 1962 r. fabryka rozpoczęła masową produkcję najmniejszych zegarków na świecie z centralnym sekundnikiem - «Мечта». W 1963 r. Powstały pierwsze próbki najbardziej płaskich zegarków damskich w kraju - „Zaria-5”. «Заря-5».

W 1975 r. Wyprodukowano 6 milionów 820 tysięcy zegarków - ponad 22% całkowitej produkcji w ZSRR. Penzeńska Fabryka Zegarków nadal działa i oferuje rozbudowaną ofertę zarówno zegarków mechanicznych, jak i kwarcowych, dla kobiet i mężczyzn,

Natomiast fabryka rowerów ZIF od 1928r. aktywnie produkowała i sprzedawała rowery i motorowery na rynku krajowym i zagranicznym, eksportując je do krajów Europy Wschodniej, Chin i Indii do lat 90. W 2017 r. z inicjatywy gubernatora regionu Penzy Ivana Belozertseva zarząd regionu kupił obrabiarki z zakładu w celu przywrócenia produkcji.

Rower ZIF.