Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Topnik

  • Topnik do lutowania twardego

    Boraks (Na2B4O7) używany w postaci proszku. Do lutowania złotych przedmiotów polerowanych do boraksu dodaje się kwasu bornego, który zachowuje połysk przedmiotów. Do łączenia metali lutami srebrnymi lepszym topnikiem jest kwas borny z dodatkiem fluorku potasu.

  • Topnik do lutowania miękkiego

    topnik do lutowania miękkiego tzw. woda lutownicza (lutówka), powstająca przez rozpuszczenie 300 g technicznego chlorku cynku w 1 litrze wody. W praktyce warsztatowej wodę lutowniczą otrzymuje się z kwasu solnego przez stopniowe dodawanie do niego odpadków cynku i rozcieńczaniu go wodą. Woda lutownicza jest dobrym topnikiem do lutowania, ale działa żrąco na powierzchnie łączonych metali. Dlatego zaraz po zlutowaniu złącze należy przemyć gorącą wodą z dodatkiem kilku kropli kwasu solnego oraz następnie opłukać gorącą wodą z dodatkiem wody amoniakalnej. Ponadto pary chloru wydzielające się z wody lutowniczej rozchodzą się po pomieszczeniu i powodują rdzewienie stalowych przedmiotów – dlatego w warsztacie zegarmistrzowskim nie powinno się używać topników kwasowych, lecz kalafonię techniczną oraz bezkwasowe pasty lutownicze.

  • Topnik (czyściwo)

    substancja stosowana podczas lutowania. Działanie topnika polega na rozpuszczaniu w sobie tlenków metali i innych związków nietopliwych powstających na nagrzanych powierzchniach lutowanych, szczelnym pokryciu tych powierzchni i zabezpieczeniu ich przed dalszym utlenieniem.

  • Czyściwo (patrz: Topnik)

  • Emaliowanie tarczy

    - emalia to technika zdobienia wyrobów metalowych, najczęściej złotych lub miedzianych, za pomocą szklistych powłok składających się z mieszaniny sproszkowanych minerałów (piasek, kreda, glina) oraz topników (boraks) z dodatkiem pigmentów, stopionej w temperaturze ok. 800-900 °C w specjalnym piecu. Niezbędny jest dobór odpowiedniego metalu, na którym będzie kładziona emalia, bowiem temperatura topnienia tego metalu musi być wyższa niż emalii. (źródło)

  • Pasta do lutowania (patrz: Topnik do lutowania miękkiego)

  • Lutówka (patrz: Topnik do lutowania miękkiego)

  • Lutownica ultradźwiękowa

    narzędzie do lutowania z zastosowaniem fal ultradźwiękowych. Lutownica ultradźwiękowa składa się z zasadniczej lutownicy przenośnej i generatora magnetostrykcyjnego. Miedziane ostrze lutownicy ultradźwiękowej jest połączone za pomocą pręta mosiężnego z niklowym rdzeniem wibratora i wraz z nim wprawiane w drgania ponaddźwiękowe. Lutownicą ultradźwiękową można lutować różne metale, a zwłaszcza aluminium i jego stopy, które innym sposobem nie dają się lutować. Podczas lutowania nie są potrzebne żadne topniki. Najpierw nagrzewa się lutownicę do odpowiedniej temperatury, a potem włącza wibrator. W czasie lutowania lutownica ultradźwiękowa powinna być stale połączona z lutowanym miejscem za pośrednictwem ciekłego lutu.

  • Lutowanie twarde

    Lutowaniem twardym nazywa się łączenie metali za pomocą lutów, których temperatura topnienia wynosi 700 - 950°C. Złącza lutowania twardego odznaczają się dużą wytrzymałością.

    Informacje dodatkowe: Tą metodą lutuje się różne metale użytkowe, stopy, węgliki spiekane i metale szlachetne. Przedmioty łączone wymagają nagrzewania do wysokiej temperatury razem z lutem, a dopiero po jego roztopieniu przerywa się nagrzewanie. Luty twarde mogą być z miedzi, mosiądzu i srebra. Luty miedziane stosuje się do lutowania stali, mosiężne do stali i innych metali, luty srebrne zawierające 7-70% srebra, 5-25% miedzi i resztę cynku, łatwo rozpływają się po łączonych powierzchniach i tworzą połączenie o dużej wytrzymałości i ładnym wyglądzie – są stosowane w produkcji przedmiotów precyzyjnych i wyrobów jubilerskich. Luty do metali szlachetnych muszą odpowiadać próbie lutowanych przedmiotów, gdyż takie są przepisy urzędów probierczych. Topnikiem do wszystkich prawie metali jest boraks. Lutowane części powinny być do siebie dopasowane i dociśnięte lub związane miękkim stalowym drutem. Przedmiot nagrzewa się w ogniu z węgla drzewnego lub płomieniem palnika na płycie izolacyjnej. Po lekkim nagrzaniu łączone miejsce należy posypać topnikiem, który przykleja się do niego. Następnie przedmiot nagrzewa się mocniej, na łączone miejsce kładzie się kawałek drutu i jeszcze bardziej nagrzewa, aż do rozpłynięcia się lutu. W czasie nagrzewania palnikiem płomień należy kierować na łączone brzegi przedmiotu, a nie na lut.

  • Lutowanie miękkie

    Lutowanie miękkie wykonuje się za pomocą lutów, których temperatura topienia wynosi 300 - 350°C.

    ,strong>Informacje dodatkowe: Lutami miękkimi są przeważnie stopy, których głównymi składnikami są cyna i ołów. Dostarczane są w postaci prętów, płytek, drutu i proszku. Topnikiem do lutowania miękkiego jest tzw. woda lutownicza (zob. topnik do lutowania miękkiego). Po dopasowaniu łączonych części należy je usztywnić za pomocą imadełka trzonkowego lub w inny sposób oraz pokryć łączone miejsce topnikiem. Pracującą część lutownicy trzeba po nagrzaniu oczyścić na kostce salmiaku i pobielić cyną. Roztopiony lut , znajdujący się na lutownicy, przenosi się na łączone miejsce i nagrzewa tak długo, aż lut spłynie z lutownicy i zapełni szczelinę złącza. Gdy lutuje się lutownicą transformatorową, na łączone miejsce można położyć kawałek lutu wraz z topnikiem, a następnie przyłożyć lutownicę i włączyć prąd – po kilku sekundach lutownica się nagrzeje, a lut się roztopi i zapełni szczelinę złącza.

  • Lutowanie

    jest to tworzenie nierozłącznego połączenia części metalowych za pomocą roztopionego stopu metalowego, zwanego lutem (spoiwem). Stopiony lut znajdujący się między lutowanymi powierzchniami nazywa się lutowiem, a miejsce złączenia części lutem nazywa się lutowiną. Połączenie lutowane uzyskuje się dzięki wzajemnemu przenikaniu cząsteczek lutowia i metalu łączonego wskutek dyfuzji i tworzenia się związków chemicznych. Dlatego skład chemiczny lutu powinien być zbliżony do składu chemicznego metali łączonych. Powierzchnie lutowane powinny być metalicznie czyste, dlatego trzeba je starannie oczyścić z rdzy, brudu, tłuszczu itp. zanieczyszczeń. Cienkie warstwy tlenków, usuwa się skrobakiem lub pilnikiem. Aby zabezpieczyć powierzchnie przed powtórnym utlenieniem w czasie lutowania, pokrywa się je topnikiem czyli środkiem rozpuszczającym tlenki.

    Więcej informacji na temat lutowania można znaleźć w książce Bernarda St. Bartnika i Wawrzyńca Al. Podwapińskiego pt. „Technologia mechanizmów zegarowych. Montaż, konserwacja i naprawa” rozdz. X. Łączenie części

  • Boraks (patrz: Lutowanie twarde, topnik do lutowania twardego)