Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Sprzęgnik

  • Sprzęgnik (beczułka)

    jeden z dwóch głównych elementów naciągu sprzęgnikowego.

  • Naciąg sprzęgnikowy

    naciąg powszechnie stosowany w zegarkach kieszonkowych i naręcznych średniej i wysokiej jakości. Odznacza się dużą trwałością i niezawodnością działania, ale wymaga dokładnego dopasowania wszystkich elementów całego urządzenia.

  • Beczułka (patrz: Sprzęgnik)

  • Zębnik naciągowy (półbeczułka)

    element naciągu sprzęgnikowego w zegarkach znajdujący się na wałku naciągowym i zazębiający się z kołem naciągowym. Boczne, skośne zęby zębnika naciągowego zazębiają się ze sprzęgnikiem (beczułką), tworząc sprzęgło kłowe.

  • Zegarek

    zegar o małych rozmiarach, przystosowany do noszenia jako przedmiot osobistego użytku, najczęściej naręczny lub kieszonkowy. Pierwszy zegar mechaniczny o małych wymiarach i przystosowany do noszenia zbudował w 1510 r. Peter Henlein w Norymberdze. prof. Z. Mrugalski Zegarki możemy podzielić na:

    • kieszonkowe
    • naręczne
    • pierścionkowe
    • wisiorkowe
    • inne
    Zegarek mechaniczny składa się z podobnych zespołów i części, z jakich składa się zegar mechaniczny, lecz części te są, z wiadomych względów, znacznie mniejsze. Większa różnica tkwi w sposobie nakręcania i konstrukcji urządzenia naciągowo-nastawczego. Pod tym względem rozróżnia się zegarki z naciągiem
    • sprzęgnikowym
    • chybotkowym
    W zależności od zastosowanego wychwytu rozróżnia się zegarki:
    • cylindrowe
    • kotwicowe
    Ze względu na jakość zegarki dzieli się na:
    • popularne
    • szablonowe
    • markowe
    W zależności od zastosowanego regulatora rozróżnia się zegarki:
    • balansowe
    • kamertonowe
    • kwarcowe (o wskazaniach analogowych jak i cyfrowych)

  • Wodzik (patrz: Naciąg sprzęgnikowy)

  • Wałek naciągowy

    element naciągu służący do nakręcania zegarka i nastawiania wskazówek. Wałki naciągowe różnią się niektórymi szczegółami, w zależności od rodzaju naciągu. Wałek naciągowy do naciągu chybotkowego ma krótszy czop kwadratowy, a dłuższy czop końcowy niż wałkach naciągowych do naciągu sprzęgnikowego. (źródło)

  • Urządzenie naciągowo-nastawcze

    zespół elementów mechanizmu zegarowego służący do nakręcania zegara, czyli do gromadzenia energii napędowej (zob. naciąg). W zegarkach po przestawieniu tego urządzenia do drugiej pozycji nastawia się nim wskazówki (zob. urządzenie nastawcze). Istnieją różne rozwiązania konstrukcyjne tych urządzeń, z których najpopularniejsze to naciąg sprzęgnikowy i naciąg chybotkowy.

  • Tiret (patrz: Naciąg sprzęgnikowy)

  • Sprzęgło kłowe

    sprzęgło stosowane w zegarkach z naciągiem sprzęgnikowym. Głównymi elementami sprzęgła kłowego są sprzęgnik i zębnik naciągowy, które łączą się ze sobą za pomocą kłów (zębów). Sprzęgło kłowe może być:

    • jednokierunkowe (wtedy kły są pochylone w jedną stronę)
    • dwukierunkowe (wtedy kły są proste)
    W pozycji naciągowej sprzęgło kłowe jest połączone – wtedy można zegarek nakręcać. W pozycji nastawczej sprzęgło kłowe jest rozłączone – wtedy nastawia się wskazówki. Rozłączanie i łączenie sprzęgła kłowego następuje przez wyciąganie główki naciągowej i jej wciskanie.

  • Sprężynka wodzika

    element naciągu sprzęgnikowego. Sprężynka wodzika dociska sprzęgnik do zębnika naciągowego za pośrednictwem wodzika.

  • Sprężynka nastawnika

    element naciągu sprzęgnikowego. Utrzymuje nastawnik w jednej z dwóch, czasem trzech możliwych pozycji. Sprężynka nastawnika najczęściej tworzy całość z płytką dociskową, która w zegarkach różnych firm ma najrozmaitsze kształty.

  • Płytka dociskowa

    część sprzęgnikowego urządzenia naciągowego-nastawczego, utrzymującego na płycie mechanizmu inne części tego urządzenia (koło zmianowe, koło nastawcze, wodzik i jego sprężynkę oraz nastawnik). Płytka dociskowa stanowi zwykle jednolitą całość ze sprężynką nastawnika, której karby (dwa lub trzy) utrzymują nastawnik w pozycji nastawczej lub naciągowej. Płytka dociskowa jest czasem błędnie nazywana „mostkiem remontuaru”. Kształty płytki dociskowej w różnych zegarkach są najrozmaitsze.

  • Oś nastawnika

    element urządzenia naciągowo-nastawczego zegarka, na którym jest umocowany nastawnik (zob. naciąg sprzęgnikowy). Nastawnik (tiret) może być umieszczony na gładkim czopie osi nastawnika i dociśnięty sprężynką albo dokręcony nagwintowanym końcem osi nastawnika. Jeżeli oś nastawnika ma koniec nagwintowany, to na drugim, widocznym końcu ma nacięcie do wkrętaka, aby w celu wyjęcia wałka naciągowego można było odkręcić oś nastawnika o 2-3 obroty i uwolnić wałek. Jeśli widoczny koniec osi nastawnika jest gładki (bez nacięcia) lub ma małe zagłębienie, to w celu wyjęcia wałka naciągowego trzeba nacisnąć oś nastawnika, aby uwolnić wałek.

  • Nastawnik (patrz: Naciąg sprzęgnikowy)

  • Nastawianie wskazówek w zegarkach

    nastawianie odbywające się kluczykiem lub główką naciągową. W zegarkach kieszonkowych starego typu wskazówki nastawia się kluczykiem od tyłu mechanizmu, po otwarciu wieczka koperty. Po zastosowaniu naciągu główkowego wskazówki nastawia się główką, jednak uprzednio trzeba wcisnąć tłoczek znajdujący się z boku koperty w pobliżu główki, aby włączyć sprzęgnik w zazębienie z kołem nastawczym. W niektórych zegarkach zamiast tłoczka znajduje się dźwignia, którą trzeba odchylić paznokciem w celu połączenia sprzęgnika z kołem nastawczym. We współcześnie produkowanych zegarkach kieszonkowych i naręcznych wskazówki nastawia się główką po wyciągnięciu jej do drugiej lub trzeciej pozycji. Pociągnięcie za główkę powoduje przesunięcie się wałka naciągowego i połączenie sprzęgnika z kołem nastawczym, a pokręcanie główką w tej pozycji umożliwia obrót wskazówek w przód lub w tył (zob. urządzenie nastawcze).

  • Naciąg główkowy

    urządzenie naciągowe stosowane w zegarkach mechanicznych, nakręcanych ręcznie za pomocą główki naciągowej. Naciąg główkowy dzieli się na:

    • naciąg sprzęgnikowy
    • naciąg chybotkowy

  • Naciąg chybotkowy

    naciąg stosowany w zegarkach niskiej jakości, od których nie wymaga się dużej trwałości. Nie ma w nim sprzęgła kłowego, ani kół koronowych, jest więc łatwiejszy do wykonania i dzięki temu tańszy niż naciąg sprzęgnikowy. Głównym elementem naciągu chybotkowego jest chybotka w środku której jest ułożyskowane koło naciągowe, na jednym jej końcu – koło chybotkowe, a na drugim – koło nastawcze. W pozycji naciągowej koło chybotkowe zazębia się z kołem zapadkowym, osadzonym na wałku sprężyny napędowej, a w pozycji nastawczej koło nastawcze zazębia się z kołem zmianowym. Właściwe koło zapadkowe, współpracujące z zapadką, znajduje się na wałku sprężyny nad bębnem, natomiast koło 3 znajduje się na wałku sprężyny pod bębnem i choć nie współpracuje z zapadką jest także nazywane zapadkowym. Kształt chybotki bywa różny, w zależności od innych szczegółów konstrukcyjnych naciągu.

  • Koło nastawcze

    koło w zegarku, ułożyskowane na płycie i zazębiające się z kołem zmianowym.Służy do nastawiania wskazówek zegarka. W czasie nastawiania jest napędzane uzębieniem koronowym sprzęgnika (patrz naciąg sprzęgnikowy). Koło nastawcze w budziku służy do nastawiania wskazówki nastawczej na czas sygnału (zob. Urządzenia nastawcze). (źródło)