Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Budzik

  • Budzik

    urządzenie zegarowe wyposażone w dodatkowy mechanizm wydający sygnał w dowolnym, uprzednio nastawionym czasie. Jako, że sygnał ten służył zwykle do budzenia zegar z takim mechanizmem przyjął nazwę budzika. (źródło)

  • Urządzenie budzikowe (patrz: Budzik)

  • Zegarek z budzikiem (patrz: Budzik naręczny)

  • Naprawa budzików elektrycznych

    Naprawa wymagająca szczególnego zwrócenia uwagi na konstrukcję - wprawdzie naprawia się cały budzik, a nie tylko jego urządzenia sygnalizujące, ale gdy jego mechanizm chodu jest mechaniczny, a dzwonek elektryczny lub odwrotnie - to inaczej należy badać i naprawiać zespół mechaniczny, a inaczej - elektryczny. Jeszcze przed wyjęciem mechanizmu z obudowy bada się go szczegółowo. Sprawdza się czy wskazówki nie zaczepiają o siebie lub nie ocierają o szkło lub o tarczę. Po wyjęciu z obudowy bada się szczegółowo - osobno zespół mechaniczny i osobno zespół elektryczny. Zwłaszcza podczas naprawy skomplikowanych budzików elektrycznych należy zachować zasadę polegającą na tym, aby w czasie rozbierania mechanizmu poddawać dokładnej analizie sposób działania i układ poszczególnych części. Ułatwia to wyszukanie usterek i ponowne składanie mechanizmu po naprawie.

  • Naprawa budzików

    Podobnie jak w przypadku innych zegarów - wyszukiwanie przyczyny zatrzymania się mechanizmu lub wadliwego działania, jej usuwanie oraz czyszczenie mechanizmu i jego nasmarowanie. Zasadniczo naprawia się cały zegar, a nie tylko np. sam mechanizm budzenia. Jeszcze przed wyjęciem mechanizmu z obudowy bada się szczegółowo i wyszukuje jego wady. Najpierw sprawdza się, czy mechanizm chodu nie ma wad i usterek, a potem wyszukuje wady mechanizmu budzenia. Wady i uszkodzenia napędu, przekładni i wychwytu mechanizmu budzenia mogą być takie same, jak tych samych zespołów w mechanizmie chodu (zob. naprawa zegara). Wychwyt budzika to przeważnie wychwyt hakowy (zob. naprawa wychwytu hakowego) z kotwicą masywną lub wyginaną z grubej taśmy. Uszkodzenia wychwytu są rzadkie. Czasem zdarzają się wytarte palety lub zniszczone zęby koła wychwytowego, zwłaszcza gdy sprężyna napędowa jest za silna.

  • Konserwacja budzików

    zalecenia są następujące. Budziki nie powinny być stawiane na śliskim blacie stolika nocnego, lecz na szorstkiej podkładce, aby podczas budzenia nie spadły na podłogę. Trzeba je nakręcać wieczorem, gdy nastawia się czas budzenia. Wskazówki budzika można cofać tylko wtedy, gdy wskazówka godzinowa znajduje się w pewnym oddaleniu od wskazówki nastawczej.

  • Budzik synchroniczny

    zegar zaopatrzony w elektryczny mechanizm budzenia, w którym mechanizm chodu jest napędzany silnikiem synchronicznym. Czerpie prąd tak samo jak zwykły zegar synchroniczny, z sieci elektrycznej prądu przemiennego. Budziki synchroniczne raz nastawione wydają sygnał budzenia co 12-24 godziny, zależnie od konstrukcji. Urządzeniem dźwiękowym jest brzęczyk lub dzwonek elektryczny (zob. źródła dźwięku zegarów).

  • Budzik powtarzający sygnał

    budzik służący do budzenia ludzi mających mocny sen. Bardziej skuteczny jest wtedy sygnał przerywany. Budzik taki powtarza sygnał kilka razy. Po kilku sekundach sygnału przekładnia chodu wyłącza mechanizm budzenia, a po kilkunastu sekundach ciszy znowu go włącza. Inny rodzaj budzika powtarzającego sygnał służący do zwykłego budzenia, to budziki elektryczne, które raz nastawione na godzinę budzenia powtarzają sygnał co 12 lub 24 godziny w nastawionym czasie.

  • Budzik portfelowy

    budzik mający mechanizm podobny do małych budzików gabinetowych. Jest jednak zwykle cieńszy i umieszczany w skórzanym, portfelowym futerale. Budziki portfelowe są też nazywane podróżnymi lub turystycznymi, gdyż często używa się ich w podróży.

  • Budzik popularny

    budzik należący do tanich zegarów o średnich wymiarach, w różnych obudowach, przeważnie blaszanych, okrągłych z dzwonkiem na wierzchu wewnątrz lub z tyłu . Średnica płyt mechanizmu wynosi ok. 70 mm.

  • Budzik o wzrastającym natężeniu sygnału

    budzik służący do delikatnego budzenia. Sygnał dźwiękowy jest na początku bardzo cichy po cym, po pewnym czasie, natężenie jego wzrasta. W użyciu są dwie odmiany takich budzików: z sygnałem podwójnym – bivox i z sygnałem potrójnym – trivox. W pierwszej fazie sygnału budzika trivox dają się słyszeć tylko szmery powodowane ruchami młotka w powietrzu , potem kilka pojedynczych , rzadko po sobie następujących uderzeń w dzwonek i w końcu głośne, ciągłe dzwonienie. Użytkownik może przerwać sygnał dźwiękowy budzika w dowolnej fazie jego trwania.

  • Budzik naręczny

    zegarek noszony na ręce z wmontowanym mechanizmem budzenia. Mechanizm budzenia w budziku naręcznym składa się z takich samych zespołów, jak mechanizm budzenia w budziku dużym, lecz ze względu na bardzo małe wymiary konstrukcja tego zespołu jest nieco inna. Naręczny zegarek kwarcowy jest wyposażony w elektroniczne urządzenie sygnalizujące (zob. zegar sygnalizujący).

  • Budzik kwarcowy

    budzik wyposażony w mechanizm chodu sterowany oscylatorem kwarcowym oraz elektroniczne urządzenie sygnalizujące.

  • Budzik grający

    budzik wyposażony w pozytywkę włączaną przez mechanizm chodu po upływie nastawionego czasu. Sygnałem dźwiękowym budzenia jest wygrywana melodia pozytywki. W Polsce budziki grające wytwarzała Warszawska Fabryka Zegarów G. F.

  • Budzik gabinetowy

    budzik wyróżniający się efektowną obudową oraz trwałym i dobrze wykonanym mechanizmem. Jest zwykle mniejszy od budzika popularnego.

  • Budzik elektroniczny

    budzik ze sterowaniem bezstykowym (elektronicznym) brzęczyka w mechanizmie budzenia lub balansu w mechanizmie chodu.

  • Budzik elektryczny

    budzik, w którym jeden lub obydwa mechanizmy, mechanizm chodu i mechanizm budzenia, są zasilane prądem elektrycznym. Jest to najczęściej zegar bateryjny, wyposażony w dzwonek elektryczny lub brzęczyk (zob. źródła dźwięku; naprawa budzików elektrycznych).

  • Brzęczyk budzikowy

    elektryczne urządzenie sygnalizujące stosowane w budzikach. Istnieją brzęczyki ze sterowaniem stykowym i bezstykowym (elektronicznym).

  • Rozbieranie budzików i chodzików z podobną obudową

    rozbieranie przebiegające wg wskazówek podanych przy rozbieraniu mechanizmów zegarowych (zob. rozbieranie mechanizmów zegarowych). Ponadto - przed odkręceniem kluczy i zdjęciem pokrętek należy sprawdzić przez pokręcanie, czy nie ocierają się one o krawędzie otworów, a także, czy sprężyny napędowe i zapadki są w porządku. Należy również sprawdzić sprzęgło cierne między przekładnią chodu a przekładnią wskazań. Następnie odkręca się klucze, zdejmuje pokrętki, odejmuje tylną ściankę i wyjmuje mechanizm z obudowy.

  • Naprawa budzików naręcznych

    Naprawa przebiegająca podobnie jak innych zegarków specjalnych (zob. naprawa zegarków specjalnych). Przed rozebraniem zegarka trzeba wyszukać przyczyny błędnego funkcjonowania i sprawdzić działanie mechanizmu budzenia, czy sygnał następuje w nastawionym czasie. Rozbierając zegarek, układa się osobno części mechanizmu chodu i osobno mechanizmu budzenia. Po usunięciu ewentualnych usterek wkłada się części mechanizmu budzenia do osobnej przegrody koszyka czyszczarki i płucze wszystkie części w cieczach, w zwykły sposób. Po oczyszczeniu składa się zegarek, zaczynając od mechanizmu chodu. Montując mechanizm budzenia zwraca się szczególną uwagę na współpracę występów koła godzinowego z kołem nastawczym i odpowiednie luzy między tymi elementami. Trzeba również sprawdzić, czy koniec sprężyny włączającej dobrze zahacza o koniec wkręta regulacyjnego znajdującego się w ramieniu młotka. Powierzchnie trące części współpracujących powinny być dobrze wypolerowane i nasmarowane.

  • Mechanizm budzenia w budziku naręcznym

    mechanizm zbudowany na takiej samej zasadzie, jak mechanizm budzenia z centralną wskazówką nastawczą. Włączanie mechanizmu budzenia następuje również między kołem godzinowym i kołem nastawczym, natomiast krzywkę włączającą zastępują trzy skośne występy na kole godzinowym. Występy te oraz odpowiadające im trzy otwory w kole nastawczym są rozmieszczone w różnych odległościach od wspólnej osi.

  • Mechanizm budzenia w budziku

    Dodatkowy mechanizm zegara lub zegarka dający sygnał dźwiękowy w dowolnym, uprzednio nastawionym czasie. W mechanizmie budzenia znajdują się zespoły:

    • zespół nastawczo-włączający
    • urządzenie napędowe i przekładnia
    • wychwyt służący do napędu młotka
    • źródło dźwięku (zwykle dzwonek lub gong)
    • zastawka do przerywania sygnału.

  • Budzik wtórny

    zegar wtórny wyposażony w urządzenie sygnalizujące, którym jest zwykle dzwonek elektryczny. Zamiast mechanizmu chodu, jak każdy, zegar wtórny ma elektromagnetyczne urządzenie do napędu wskazówek, napędzane za pomocą impulsów elektrycznych otrzymywanych od zegara pierwotnego, dlatego może być stosowany tylko w elektrycznej sieci czasu.

  • Budzik radiowy

    odbiornik radiowy z wbudowanym do niego zegarem, który codziennie o nastawionej godzinie włącza radio, a jego dźwięki mogą służyć jako sygnał budzenia.

  • Alarm (patrz: Budzik)

  • Źródła dźwięku zegarów

    elementy lub zespoły stosowane do sygnalizowania wskazań zegarów. Najczęściej stosuje się metalowe dzwonki i gongi pobudzane przez uderzanie. Dzwonki mają zastosowanie w budziku, gongi spiralne w popularnych zegarach bijących, a gongi proste w zegarach podłogowych i kominkowych. Rzadziej są stosowane gongi membranowe. W zegarach kukułkowych mają zastosowanie piszczałki fletowe, natomiast w zegarach i budzikach grających pozytywka. W budzikach elektrycznych mają zastosowanie miniaturowe dzwonki elektryczne lub brzęczyki membranowe pobudzane przez generator akustyczny (zob. zegar grający).

  • Zegarek z dodatkowymi elementami komplikującymi konstrukcję jego mechanizmu

    zegarek specjalny, który oprócz wskazywania czasu ma do spełnienia jeszcze inne dodatkowe zadanie. Zegarek skomplikowany wyróżnia się dużą liczbą części o małych wymiarach. Ruchów części często nie można dostrzec nawet przez lupę. Ponieważ w małej przestrzeni znajduje się wiele kół, płytek, dźwigni i sprężynek, więc ze względu na oszczędność miejsca mają one nieraz bardzo dziwne kształty. Do zegarków skomplikowanych należy zegarek z naciągiem automatycznym, zegarek z kalendarzem, budzik naręczny, stoper i zegarek ze stoperem oraz repetier. Do zegarków skomplikowanych należy także zegarek ażurowy (szkieletowy) ze względu na misterne wykonanie i bardzo delikatne części. (źródło)

  • Zegar sygnalizujący

    zegar, który – oprócz wskazywania czasu na tarczy – sygnalizuje za pomocą dźwięku swoje wskazania w pewnych odstępach czasu. Zegar sygnalizujący może budzić użytkownika ze snu w czasie uprzednio nastawionym, oznajmiać upływający czas co godzinę lub częściej, wygrywać jakąś melodię w pewnych odstępach czasu lub w czasie uprzednio nastawionym. Odpowiednio do tych zadań zegar sygnalizujący może być, budzikiem, zegarem bijącym i kukułkowym, wyposażonym w mechanizm bicia, oraz kurantem i pozytywką.

  • Zegar skarbonkowy

    zegar wyposażony w balansowy regulator chodu z napędem sprężynowym i codziennym naciągiem ręcznym. Jest to chodzik lub budzik ze specjalną obudową. Do wałka sprężyny napędowej mechanizmu chodu jest przymocowane urządzenie blokujące, które umożliwia nakręcenie zegara dopiero po wrzuceniu monety do otworu znajdującego się w górnej części obudowy. Tak więc każde nakręcenie zegara musi być opłacone. Pod mechanizmem znajduje się skarbonka, którą można otworzyć specjalnym kluczem.

  • Zegar domowy

    zegar używany w domu, w odróżnieniu od zegarów publicznych i noszonych oraz umieszczanych w innych pomieszczeniach. Zegary domowe to przeważnie zegary wahadłowe bijące, ścienne lub podłogowe. Chociaż budziki są także używane w domu, jednak nie odnosi się do nich tej nazwy.